разві́цца, -заўю́ся, -заўе́шся, -заўе́цца; -звіўся, -звіла́ся, -ло́ся; зак.
1. Раскруціцца, расплесціся (пра што-н. звітае, завітае).
Вяроўка развілася.
2. Распусціцца (пра пупышкі, кветкі і пад.).
З прыходам цяпла дрэўца прыгожа развілося.
Тады каза разжывецца, як куст разаўецца (прыказка).
3. Відазмяняючыся, знаходзячыся ў працэсе росту, дасягнуць вышэйшай або пэўнай стадыі развіцця.
Усходы добра развіліся.
4. Дайсці да высокай ступені дасканаласці, высокага ўзроўню, найбольшай сілы.
Шырока развілася сучасная літаратура.
Здольнасці развіліся.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць мацнейшым, умацавацца, памацнець.
Мускулы развіліся.
6. Паступова павялічваючыся, узмацняючыся, дайсці да значнай ступені.
З гары развілася вялікая скорасць.
|| незак. развіва́цца, -а́ецца.
|| наз. развіццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскру́чвацца несов.
1. раскру́чиваться; (расплетаться — ещё) рассу́чиваться; развива́ться; распу́тываться;
2. (о чем-л. свёрнутом) развёртываться;
3. развёртываться, распако́вываться;
4. раскру́чиваться;
5. разве́рчиваться, рассве́рливаться;
6. разви́нчиваться;
7. разма́тываться;
1-7 см. раскруці́цца;
8. страд. раскру́чиваться; рассу́чиваться; развива́ться; распу́тываться; развёртываться; распако́вываться; разве́рчиваться, рассве́рливаться; разви́нчиваться; разма́тываться; см. раскру́чваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разві́цца, разаўюся, разаўешся, разаўецца; пр. развіўся, ‑лася, ‑лося; заг. развіся; зак.
1. Раскруціцца, расплесціся. Вяроўка развілася. // Разгарнуцца, расправіцца. Збыліся думкі чорнай ночы, Развіўся вольны сцяг. Чарот.
2. Распусціцца (пра пупышкі, кветкі і пад.). У выніку многіх турбот дубок ажыў і наступнаю вясною добра развіўся, хоць і з пэўным спазненнем. Лужанін. Тады каза разжывецца, як куст разаўецца. Прыказка.
3. Відазмяняючыся, знаходзячыся ў працэсе росту, дасягнуць вышэйшай або пэўнай стадыі развіцця. Усходы добра развіліся з восені. □ За такое нядоўгае і халоднае лета драўняныя расліны не паспяваюць развіцца. Гавеман. // Скласціся, узнікнуць. За доўгую практыку ў .. [Эміліі] развілася такая інтуіцыя, што ў дзевяноста выпадках яна трапляла акурат на такіх людзей, з якімі можна было дагаварыцца. Маўр.
4. Прыняць шырокі размах, набыць вялікае значэнне. Торфабрыкетны завод «Лукскае» узнік, развіўся на вачах Гаўрылкіна. «Звязда». // Паступова ўзмацняючыся, павялічваючыся, дайсці да значнай ступені.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)