раскруці́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
раскручу́ся |
раскру́цімся |
| 2-я ас. |
раскру́цішся |
раскру́ціцеся |
| 3-я ас. |
раскру́ціцца |
раскру́цяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
раскруці́ўся |
раскруці́ліся |
| ж. |
раскруці́лася |
| н. |
раскруці́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
раскруці́ся |
раскруці́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
раскруці́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
раскруці́цца, -ручу́ся, -ру́цішся, -ру́ціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развіцца (пра што-н. звітае, скручанае).
Вяроўка раскруцілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разгарнуцца (пра што-н. скручанае).
Пакунак раскруціўся.
3. Вызваліцца ад чаго-н. наматанага, накручанага.
Раскруцілася цэлая шпулька нітак.
4. Пачаць круціцца з узрастаючай хуткасцю, сілай (разм.).
Кола раскруцілася.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павялічыцца ў дыяметры ад кручэння, свідравання.
Адтуліна раскруцілася.
6. перан. Дабіцца поспеху ў якой-н. справе, стаць вядомым, папулярным (разм.).
|| незак. раскру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскруці́цца сов.
1. раскрути́ться; (расплестись — ещё) рассучи́ться; разви́ться; распу́таться;
вяро́ўка ~ці́лася — верёвка раскрути́лась (рассучи́лась, развила́сь);
2. (о чем-л. свёрнутом) разверну́ться;
тру́бка шпале́раў ~ці́лася — тру́бка обо́ев разверну́лась;
3. разверну́ться, распакова́ться;
дрэ́нна закру́чаны паку́нак ~ці́ўся — пло́хо завёрнутый свёрток разверну́лся (распакова́лся);
4. раскрути́ться;
ко́ла ~ці́лася — колесо́ раскрути́лось;
5. разверте́ться, рассверли́ться;
6. развинти́ться;
7. размота́ться;
~ці́лася цэ́лая шпу́лька ні́так — размота́лась це́лая шпу́лька ни́ток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развіцца (пра што‑н. звітае, туга скручанае). Перавясла раскруцілася. // Перастаць быць завітым, закручаным. Валасы раскруціліся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разгарнуцца (пра што‑н. скручанае). Трубка палатна зачапілася канцом за сучок вішні, раскруцілася і легла дарожкай цераз усю вуліцу. Жычка.
3. Вызваліцца ад чаго‑н. наматанага, накручанага. [Майка:] — Ты накідай на сябе сена. А то давай я раскручуся і дам табе частку плашча. Караткевіч.
4. Разм. Пачаць круціцца з узрастаючай хуткасцю, сілай. Калаўротак раскруціўся, і вядро са звонам ланцуга плюхнулася ў ваду. Лобан. Шарэйка, прыгажун, артыст. Тыя разы, на танцах, раскруціцца з якой-небудзь увішнай Веркай ці Алесяй. Брыль.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павялічыцца ў дыяметры ад кручэння, свідравання. Адтуліна раскруцілася да патрэбнага памеру.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расшрубавацца, расківацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раску́таться расху́тацца, раскруці́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассверли́ться рассвідрава́цца, раскруці́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размата́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.
Пра што-н. наматанае, зматанае: развіцца, раскруціцца.
Супоня разматалася і павісла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскрути́ться раскруці́цца, мног. параскру́чвацца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размота́ться сов. размата́цца; раскруці́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
параскру́чвацца, ‑аецца; зак.
Раскруціцца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)