пая́ц, ‑а, м.
1. Блазен, клоун.
2. перан. Чалавек, які крыўляецца, вядзе сябе, як клоун. Дарэмна крыўляецца, размахваў рукамі п’яны паяц, яго ніхто не заўважае. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размажджэ́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Разм. Моцна ўдарыўшы, раздрабіць. [Міхаліна:] — Ідзі, ідзі ад мяне. Ты п’яны... Ледзь на нагах стаіш... Не падыходзь! Галаву траплом размажджэру... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лы́ка, -а, мн. -і, лык, н.
Луб маладой ліпы і некаторых іншых дрэў у выглядзе вузкіх палос, з якіх плятуць лапці.
Драць л.
Лапці з лык.
◊
Лыка не вяжа хто (разм.) — настолькі п’яны, што ледзь можа гаварыць.
Не лыкам шыты хто (разм.) — разумее, умее не горш за іншых
|| памянш. лы́чка, -а, мн. -і, -аў, н.
|| прым. лы́кавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
п’янава́ты, ‑ая, ‑ае.
Трохі, злёгку п’яны. Поруч з намі селі па адзін бок дзядзька Пракоп з Анастассяй Паўлаўнай, па другі — бацька і Усцім Пачосак, ужо трошкі п’янаваты. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агні́ца, ‑ы, ж.
Невялікая пасудзіна з кнотам, якая напаўняецца драўняным маслам і запальваецца перад абразамі; лампада. Па харомах вяльмож і царкоўных званіцах Анямеў п’яны спеў і патухлі агніцы. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Басю́ры ’гулянка жней за кошт гаспадара’ (Хрэст. дыял., 333). Няяснае слова. Магчыма, ёсць сувязь з словамі тыпу рус. дыял. бу́са́ть ’піць, напівацца’, бусо́й ’п’яны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хмельной
1. (пьяный) п’я́ны, ап’яне́лы;
хмельны́е ре́чи п’я́ная гаво́рка;
2. (опьяняющий) хме́льны;
хмельны́е напи́тки хме́льныя напо́і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скуме́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Зразумець, скеміць, здагадацца. [Андрэй] мусіць скумекаў, што хлопец залішне прыкідваецца, бо не такі ён і п’яны. Пташнікаў. [Бялькевіч:] — Але як на сцежку [жанчыны] павярнулі, я адразу скумекаў — сюды шуруюць. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ П’яні́цы ’буякі’ (Сл. ПЗБ), піяніцы ’тс’. Да п’яны (гл.), паводле першасных уяўленняў, названы так з-за ап’яняючых, адурманьваючых уласцівасцяў, параўн. рус. дыял. пьяника, пьяница, пьяная ягода, дурника і пад., хаця ачмурэнне выклікае расліна багун, якая расце разам з буякамі: пʼяніцы ядуць, але ад багуна апʼянееш (астрав., Сл. ПЗБ). Меркаванне Грынавяцкене (LKK, 30, 122) пра ўплыў літ. girtuökles (< girtas ’п’яны’) па лінгвагеаграфічных прычынах (фіксацыя назвы пьяная ягода на поўначы Расіі, гл. Мяркулава, Очерки, 234), хутчэй за ўсё, не мае падстаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разгу́л, -лу м., в разн. знач. разгу́л;
п’я́ны р. — пья́ный разгу́л;
р. рэа́кцыі — разгу́л реа́кции;
р. ве́тру — разгу́л ве́тра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)