напятля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
Разм. Пятляючы, прабегчы сваім цячэннем якую‑н. адлегласць. Рэчка напятляла вёрст семдзесят. // Бегаючы, нарабіць слядоў у выглядзе петляў. Зайцы напятлялі слядоў на снезе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. што. Хутка прабегчы міма чаго-н.
Каля нас праскочылі дзеці.
Поезд праскочыў паўстанак.
2. Пранікнуць, хутка прабрацца куды-н. праз якія-н. перашкоды (разм.).
П. у дзверы.
3. Лёгка прайсці, упасці праз якую-н. адтуліну
Манета праскочыла ў шчыліну.
|| незак. праска́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
набе́гаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Разм. Бегаючы, атрымаць, набыць што‑н. Пабегаць сабе прастуду.
2. За які‑н. час прабегчы пэўную колькасць кіламетраў. За тыдзень пабегаў 80 кіламетраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Матану́ць (перан.) ’кінуць’ (даўг., в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’махнуць’, ’выбегчы’ (Нар. Гом.). Рус. урал. мотану́ть ’хутка, раптоўна прабегчы, мільгануць’, смал. мотану́ться ’тс’. Да мата́ць (гл.). Суфікс ‑а‑ перад ‑nǫ‑ перадае раптоўнасць дзеяння. Сюды ж матані́на ’мітусня, беганіна’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
умча́ться
1. (быстро убежать, уехать) памча́цца;
2. перен. (промелькнуть — о времени) прамільгну́ць; (пройти) прайсці́; (миновать) міну́ць; (пробежать) прабе́гчы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Мызь ’шмыг!’ (Ян.). Гукапераймальнае. Відаць, генетычна тоеснае з рус. уладз., валаг. мызгать ’часта хадзіць куды-небудзь’, якое, магчыма, ад мыкать: бел. пры‑мыкиць, замыюць, і‑мк‑нуцца. Параўн. смал. мыкі ’шмыг!’, бел. мык (гл.), мыкнуць ’хуценька прабегчы’, ’толькі паказацца і знікнуць’ (Нас.). Тое ж славац. myknuť.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хол, ‑а, м.
Вялікі нежылы пакой, звычайна ў гасцініцах, санаторыях; зала. Я сядзеў у холе гасцініцы «Анфа» ў глыбокім скураным крэсле каля бліскучага круглага стала. В. Вольскі. Да ліфта трэба было прабегчы цераз нізкі, прасторны, вылажаны жоўтым бліскучым паркетам хол. Скрыган.
[Англ. hall.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пране́сціся, -ясу́ся, -ясе́шся, -ясе́цца; -ясёмся, -есяце́ся, -ясу́цца; -ёсся, -е́слася; -ясіся; зак.
1. Хутка праехаць, прабегчы і пад. куды-н. або міма каго-, чаго-н.
Міма нас пранеслася легкавая машына.
Маланкай пранеслася здагадка (перан.: імгненна ўзнікла, прамільгнула).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка прайсці, мінуць.
Дзяцінства пранеслася.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца.
Хутка пранеслася чутка.
|| незак. прано́сіцца, -о́шуся, -о́сішся, -о́сіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недалёчка, прысл.
Разм.
1. Зусім блізка; побач. Ужо цямнела, як прыселі.. [дзед і Міколка] адпачыць у лесе, недалёчка ад чыгункі. Лынькоў.
2. у знач. вык. Аб нязначнай адлегласці да каго‑, чаго‑н. А ігруша — вось яна, недалёчка зусім, толькі прабегчы трохі па сцежцы да гумна. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здво́іць, здвою, здвоіш, здвоіць; зак., што.
1. Зрабіць падвоеным, здвоеным (у 2 знач.). Здвоіць нітку. // Паставіць адзін за адным. Здвоіць урокі.
2. Перастроіць (кожны рад у страі) у два рады. Здвоіць рады.
•••
Здвоіць след — прабегчы другі раз па сваім следзе (пра звера).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)