фа́кел, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Асвятляльная прылада звычайна ў выглядзе палкі з наматаным на канцы прасмоленым пакуллем.
Запаліць ф.
2. Палаючы струмень газу або вадкасці ў выглядзе конуса, а таксама наогул конусападобнае полымя (спец.).
|| прым. фа́кельны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́бухнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.
1. Узарвацца.
Снарад выбухнуў.
2. З сілай вырвацца адкуль-н.
Полымя з дымам выбухнула з печы.
3. перан. Нечакана пачацца, раптоўна ўзнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні).
Выбухнуў гнеў.
Выбухнула забастоўка.
|| незак. выбуха́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мігце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ці́ць; незак.
1. Ледзь свяціцца.
У акне мігцеў скупы агеньчык.
2. Свяціць няроўным бляскам.
За лесам мігцелі языкі полымя.
3. перан. З’яўляцца на кароткі час і зноў знікаць.
Мігцелі думкі ў галаве.
|| наз. мігце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агонь, полымя, пажар; жыжа (дзіц.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
По́лам ’полымя’ (смарг., глыб., Сл. ПЗБ), по́ламя ’тс’ (шальч., беласт., Сл. ПЗБ), по́ламень ’тс’ (пух., Сл. ПЗБ), полань ’тс’ (в.-дзв., брасл., віл., Сл. ПЗБ). Гл. полымя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́хапіцца сов., разг. внеза́пно появи́ться;
по́лымя ~пілася з-пад страхі́ — пла́мя внеза́пно появи́лось из-под кры́ши
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).
1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).
Смылелі папечаныя пальцы.
2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.
Смыліць душа па сыне.
3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.
Ледзь смыляць у печы сырыя палены.
|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тлець, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., тле́е; незак.
1. Гніючы, разбурацца; трухлець, парахнець.
Тлее апалае лісце.
2. Гарэць без полымя; слаба падтрымліваць гарэнне.
Асіна не гарыць, а тлее.
3. перан. Існаваць скрыта, слаба праяўляцца дзе-н. (пра жыццё, пачуцці і пад.).
У душы тлела надзея.
|| наз. тле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
полымегасі́цель, ‑я, м.
Спец. Прыбор для гашэння полымя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
полымепадо́бны, ‑ая, ‑ае.
Падобны чым‑н. да полымя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)