ма́савасць, ‑і, ж.
Уласцівасць масавага. Мітынг уразіў .. перш за ўсё сваёй масавасцю. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насампе́рш, прысл.
Абл. Перш за ўсё. Насамперш [Барташэвіч] зацікавіўся бліскучымі і сакавітымі лісцямі фікуса. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найпе́рш, прысл.
Разм. Перш за ўсё, у першую чаргу. Найперш, і найярчэй успамінаецца.. [Арсеню Андрэевічу] адзін малюнак. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упы́н, ‑у, м.
Разм. Тое, што і упынак. Перш упыну не было на Юстапа з яго скаргамі. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адструга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Стругаючы, зрабіць роўным, гладкім; адгабляваць. Перш за ўсё стальніцу ўдвух Адстругалі, узяўшы струг. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыкарчо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкарчаваць усё, многае. [Плакс:] — Перш чым сеяць, трэба падрыхтаваць глебу, трэба павыкарчоўваць старое карэнне... Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наперёд нареч., прост.
1. (вперёд) напе́рад;
2. (сначала) спярша́, перш, спача́тку, упе́рад;
◊
за́дом наперёд за́дам напе́рад.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наўпе́рад, прысл.
Абл. Спачатку, спярша, перш за ўсё. Бабка наўперад зірнула ў акенца. Колас. [Міканор:] — Аранне адложым пакуль! Землеўпарадкаванне наўперад правядзём! Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Найсампярод ’перш за ўсё, раней за ўсё’: ciuciun najsampieród wyras na mahíli niéjakaho wielíkaho czaraŭniká (Пятк. 2, 42). Зрашчэнне найсам(а) (гл.), выконваючага структурную функцыю часціцы для ўтварэння найвышэйшай ступені, і прыслоўя пярод, параўн. славац. najsamprv, najsamskôr ’перш за ўсё, хутчэй за ўсё’ (ESSJ SG, 2, 591).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наўпярод ’перад, перш за ўсё’ (навагр., Шн. 3, Кліх). Да пярод, перад, гл. паў-.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)