◎ Наперахоп, напярахоп, напярахапё ’навыперадкі’ (кіраўск., Нар. сл.), наперахопкі ’тс’ (Яўс.). Да перахапіць ’пераняць, апярэдзіць’, да словаўтварэння, параўн. наперагонкі ’навыперадкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераня́ць, перайму́, пяро́ймеш, пяро́йме; пяро́ймем, пяро́ймеце, пяро́ймуць; пераня́ў, -няла́, -ло́; пераймі́; пераня́ты; зак.
1. што. Запазычыць, унаследаваць, зрабіць прывычным для сябе.
П. вопыт.
П. дурныя звычкі.
2. каго-што. Перахапіць, перагарадзіць шлях каму-, чаму-н.
П. статак.
|| незак. перайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перайма́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перехлестну́ть сов.
1. (о волне) пераплю́хнуць, пералі́цца;
2. перен., разг. перахапі́ць, перабра́ць (ме́ру);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напярэ́ймы, прысл. і прыназ.
Разм.
1. прысл. З мэтай перахапіць каго‑, што‑н., рухаючыся яму насустрач; наперарэз. Бегчы напярэймы. □ Людзі павыбягалі з хат і зямлянак, бягуць напярэймы, каб спыніць вала. Марціновіч.
2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназ. «напярэймы» выражае прасторавыя адносіны: ужываецца для ўказання на асобу або прадмет, якім імкнуцца зайсці наперад, каб перахапіць іх. Ад лесу ўлева напярэймы ўцекачу выбег польскі салдат. Колас. Удалечыні быў відзён яшчэ адзін трактар, і я пайшоў напярэймы яму. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Перахва́тамі (піріхватымі) ’рыўкамі’ (Юрч. СНЛ). Прыслоўе ў форме назоўніка перахват у Тв. скл. мн. л. Магчыма, пад уплывам рус. перехват, перехватить ’перакусіць, перахапіць час ад часу’. Да персі- і хватаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перабі́ць², -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́; -бі́ты; зак.
1. каго-што. Перарваць чыю-н. гаворку.
П. прамоўцу рэплікай.
2. што. Парушыць натуральны ход, развіццё якіх-н. падзей, з’яў і пад.
П. сон.
П. ход думак.
3. што. Заглушыць, перасіліць.
П. апетыт (сапсаваць апетыт). Дым перабіў пах смалы.
4. Перахапіць у каго-н., не даць другому (разм.).
П. куплю.
|| незак. перабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
переня́ть сов.
1. (перехватить) прост. пераня́ць; перахапі́ць;
2. (заимствовать) разг. пераня́ць; пазы́чыць, запазы́чыць;
3. (пение и т. п.) пераня́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перахо́пліваць несов.
1. в разн. знач. перехва́тывать;
2. (есть наскоро, немного) перехва́тывать, переку́сывать;
3. разг. (проявлять неумеренность) перехва́тывать, переба́рщивать;
1, 2 см. перахапі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пада́ча, ‑ы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падаць.
2. У спорце — удар па мячу, шайбе і пад., які ўводзіць апошнія ў гульню. Бакавая падача. □ [Алесь] гуляў азартна, бегаў за мячом, стараўся перахапіць кожную падачу. Шыцік.
3. Адноснае перамяшчэнне інструмента і дэталі, якая апрацоўваецца. Падача супарта. // Механізм, які забяспечвае гэтае перамяшчэнне. Гурба выключыў аўтаматычную падачу, адвёў дэталь. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарасхва́т, прысл.
Стараючыся перахапіць у іншых, схапіць раней. Рабочую сілу бралі, як і заўсёды ў гэты час, нарасхват. Чорны. Зімой парабак адвозіў .. [дровы] у Глыбокае на рынак і прадаваў за добрую цану. Сухія бярозавыя плашкі .. куплялі нарасхват. Машара. // у знач. вык. Мець вялікую папулярнасць, попыт. Музыканты — нарасхват. □ — Паеду, дзядуля, у Гомель. Там, кажуць, нашы малюнкі нарасхват. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)