падмацава́цца, ‑цуюся, ‑цуешся, ‑чуецца; зак.
Паесці, выпіць чаго‑н., каб надаць сабе сілы. [Вартавы:] — Прымайце, хлопцы, паёк. Падмацуйцеся і спіце. Пянкрат. [Рыбак:] — Падмацуемся, калі пані старасціха частуе. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узра́даваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад узрадаваць.
2. у знач. прым. Поўны радасці. Супраць гэтага і я нічога не маю, — сказаў ўзрадаваны Лабановіч. Колас. Потым узрадаваныя бацькі павялі гасцей у хату. Машара. // Які выражае радасць. — А, дзве пані! — пачула пані Свідэрская над галавою незнаёмы і, здавалася, узрадаваны голас. Паслядовіч. На вуліцы сабралася многа людзей, і твары ва ўсіх былі светлыя, узрадаваныя. Бяганская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Васпа́ня, васпа́ні ’зваротак пані’ (Нас., Касп., БРС, Бір. Дзярж., Гарэц.). Запазычанне з польск. (параўн. ва́спа́н < waspan). Магчыма, таксама, што гэта ўтварэнне на базе запазычанага ва́спа́н ужо ў беларускай мове. Параўн. ва́спа́н, ва́са́н. Рус. дыял. васпа́ня ’васпані’ (смал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́плакацца, ‑плачуся, ‑плачашся, ‑плачацца; заг. выплачся; зак.
Выліць, выказаць пачуцці слязьмі, наплакацца ўволю. Пані падлоўчая выплакалася, вылажыла з душы ўвесь свой смутак і гора і крыху заспакоілася. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́рыя, ‑і, ж.
1. У старажытнарымскай міфалогіі — адна з трох багінь помсты.
2. перан. Разм. Злосная і сварлівая жанчына. У пакой ускочыла раз’юшаная, як фурыя, пані Пшыбыльская... Шынклер.
[Лац. Furia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маспа́н ’пан’, маспанінка ’пані’, (экспр.) масціпан ’пан’. З васпан, васпані (гл.). Мена в > м пад уплывам мосць < польск. miłość у выразе Wasza Miłość Pan (< ням. Euer Liebden), скандэнсаваным пазней у Waszmość з дадаткам pan. Параўн. укр. мость, його мость ’яго міласць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падстрэ́ліць, ‑стрэлю, ‑стрэліш, ‑стрэліць; зак., каго.
Раніць або забіць стрэлам. Падстрэліць воўка. □ Пані Мар’я чытае пра восень і дождж... Нехта падстрэліў недзе жорава, і, абяссілены, ён асядаў на лузе. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыкме́тна,
1. Прысл. да прыкметны (у 1 знач.).
2. безас. у знач. вык. Можна бачыць, відаць. Было прыкметна, што пані Ядвіга хацела яшчэ нешта дадаць да характарыстыкі «пана доктара». Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’я́ва, ‑ы, ж.
Паведамленне, якое даводзіцца да ўсеагульнага ведама. Павесіць аб’яву. Аб’ява пра набор спецыялістаў. □ Дзядзька Антось натрапіў на аб’яву, што за Слуцкам нейкая пані ўраздроб прадае зямлю. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кампаньёнка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Жан. да кампаньён (у 1 знач.).
2. Жанчына, якую наймалі ў панскі дом развесяляць і выконваць розныя даручэнні пані і паненак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)