Перамы́ты: як пірамы́тый ’гладкі, укормлены’ (полац., Нар. лекс.). Да перамы́ць ’памыць яшчэ раз’, гл. мыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
умы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., каго-што.
Памыць (твар, рукі, шыю).
У. дзіця.
У. рукі (таксама перан.: ухіліўшыся, зняць з сябе адказнасць за што-н.). Ранак, умыты росамі (перан.).
|| незак. умыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. умы́цца, -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца; незак. умыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. умыва́нне, -я, н.; прым. умыва́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пракалаці́ць ’памыць’ (лід., Сл. ПЗБ). Да калаціць ’мяць, біць, трэсці’. Семантычна да праць ’мыць з пранікам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прарумя́ніць ’працерці, памыць, пачысціць’ (Ян.). Няясна. Магчыма, да румяніць (гл.), якое ужываецца тут пераносна: ’зрабіць светлым, ясным’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памы́цца, ‑мыюся, ‑мыешся, ‑маецца; зак.
Памыць сябе, вымыцца. Трэба было даць людзям памыцца ў лазнях, адпачыць пасля гарачай пары сенакосу. Асіпенка. — Бяжы, сынок, на кухню, памыйся хаця. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падмы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., каго-што.
1. Памыць каму‑н. некаторыя часткі цела. Падмыць дзіця.
2. Разм. Памыць злёгку, на скорую руку, у асобных месцах. Падмыць падлогу.
3. Размыць знізу. Вада ўжо крыху апала, але падмыла берагі ў рацэ. Пташнікаў. Вада падмыла сцяну катлавана, зямля асела і засынала пляцоўку. Савіцкі. / у безас. ужыв. [Стругач:] — Дарогі цяпер кепскія, масты падмыла, будзеш ехаць-ехаць — і раптам плюх у якую-небудзь лужыну. Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
простира́тьII сов., разг.
1. (выстирать) памы́ць, вы́мыць;
2. (стирать какое-то время) прамы́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перамы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., каго-што.
1. Памыць, вымыць нанава, яшчэ раз. Перамыць падлогу. Перамыць бялізну.
2. Памыць, вымыць усё, многае або ўсіх, многіх. Перамыць усіх дзяцей. □ Мы з Надзеяй хутка прыбралі стол, перамылі посуд. Савіцкі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Размыць. У адным месцы вада .. перамыла грэблю, і рагазінцы з грабарскімі рыдлёўкамі хадзілі ўціхамірваць стыхію. Сабаленка. / у безас. ужыв. Дарогу тут перамыла ўжо метраў на восем ўшыркі. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абмы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак., каго-што.
1. Змыць пыл, бруд, зрабіць чыстым.
А. ногі.
А. дзіця.
2. Памыць бялізну ўсім, многім.
А. сям’ю.
3. перан. Адзначыць якую-н. падзею выпіўкай (разм.).
А. новую кватэру.
А. прэмію.
|| незак. абмыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. абмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца (да 1 знач.); незак. абмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 знач.).
|| наз. абмыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́пратаць ’прыбраць, памыць, падмесці’ (Касп., Дзмітр., Шн., 1); ’збіць’ (Нас.); ’ачысціць студню ад гразі, хлеў ад гною і г. д.’ (Бір. Дзярж.). Гл. пратаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)