наста́ўніцкі, -ая, -ае.
1. гл. настаўнік.
2. Павучальны.
Н. тон.
3. у знач. наз. наста́ўніцкая, -ай, ж. Пакой у школе, дзе збіраюцца і адпачываюць настаўнікі ў час перапынкаў паміж урокамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павуча́льна нареч.
1. поучи́тельно, назида́тельно, настави́тельно; см. павуча́льны;
2. нравоучи́тельно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́нтарскі, ‑ая, ‑ае.
Уст., іран. Які мае адносіны да ментара, уласцівы ментару (у 1 знач.); павучальны. Ментарскі тон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павуча́льнасць ж.
1. поучи́тельность, назида́тельность, настави́тельность; см. павуча́льны 1;
2. нравоучи́тельность
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дыдакты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да дыдактыкі (у 1 знач.). Дыдактычныя прынцыпы.
2. Павучальны. Дыдактычны тон. // Які мае характар павучання. Дыдактычная літаратура. Дыдактычная паэма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мара́ль, -і, ж.
1. Сукупнасць прынцыпаў і норм паводзін людзей між сабой і ў адносінах да грамадства.
Чалавек высокай маралі.
2. Лагічны павучальны вывад з чаго-н.
М. байкі.
3. Павучанне, натацыя (разм.).
Чытаць м.
|| прым. мара́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
М. кодэкс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сентыме́нты, ‑аў; адз. няма.
Тое, што і сантыменты. [Краска] хітра абышоў пытанне, стаў выкручвацца і ўрэшце, перайшоўшы на павучальны тон, сказаў, што з ёю, гэта значыць, Галяй Абушэнка, трэба дзейнічаць смялей, яна не любіць сентыментаў, уздыханняў і г. д. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мара́ль ’правілы, нормы паводзін людзей у адносінах паміж сабой’, ’павучальны вывад з чаго-небудзь’, ’павучанне, натацыя’ (ТСБМ, Растарг.). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 77), запазычана з рус. мовы. Аднак яшчэ ст.-бел. моральный ’маральны’ (XVII ст.) са ст.-польск. moralny. Паланізмамі з’яўляюцца бел. марал ’мараль’ (Яруш.) і мара́льнасць з польск. moralność ’тс’. Усе праз франц. moral прыйшлі з лац. moralis ’які датычыць звычак’ (SWO, 491).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мара́ль, ‑і, ж.
1. Правілы, нормы паводзін людзей у адносінах паміж сабой. Камуністычная мараль. Буржуазная мараль. □ Маё знаёмства з доктарам з пункту погляду маралі тутэйшых жыхароў адбылося вельмі прыстойна і як мае быць. Васілевіч.
2. Павучальны вывад з чаго‑н. Мараль байкі.
3. Разм. Павучанне, натацыя. [Максім:] — Ты мне маралі не чытай... На сябе спачатку паглядзі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм.
1. Рабіць каму‑н. суровую вымову. Па дарозе .. [Іван Мацвеевіч] часта спыняе машыну. На лесапілцы распякае нядбайных мужчын за тое, што ўсюды параскіданы каштоўны піламатэрыял. Хведаровіч.
2. Выклікаць у каго‑н. моцнае ўзбуджэнне, гнеў, раздражненне. Чыжык спыніўся. Злосць, а найбольш крыўда распякалі яго. Лупсякоў. Спакойны павучальны лад гаворкі Шкробата распякаў Насціну ганарыстасць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)