пратрамбі́н, ‑у, м.

Складаны бялок у плазме крыві, з якога ўтвараецца фермент трамбін, неабходны для згусання крыві.

[Ад лац. pro — замест, раней і грэч. thrombós — камяк, згустак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пепсі́н, ‑у, м.

Спец. Неабходны для стрававання фермент страўнікавага соку, здольны расшчапляць бялкі; лякарства з такога ферменту.

[Ад грэч. pepsis — страваванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вандро́ўніцкі, ‑ая, ‑ае.

Уласцівы вандроўніку, звязаны з вандроўніцтвам. Вандроўніцкае жыццё. Вандроўніцкі шлях. // Неабходны для вандроўніка, вандравання. Вандроўніцкі рыштунак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кісларо́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Хімічны элемент, празрысты бясколерны газ, які ўваходзіць у склад паветра і неабходны для дыхання, гарэння і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аргуме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Лагічны довад, які служыць асновай для доказу чаго‑н. Важкі аргумент. Недарэчны, неабходны, пераканаўчы, трапны аргумент. Шукаць аргументы.

2. Спец. Незалежная пераменная велічыня.

[Лац. argumentum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непаслядо́ўнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць пепаслядоўнага. Хай чытач прабачыць некаторую непаслядоўнасць у нашым апісанні: асобныя адступленні неабходны для таго, каб больш поўна намаляваць карціну. Новікаў.

2. Непаслядоўны ўчынак, паводзіны і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

элемента́рны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да элементаў (у 5 знач.).

Э. састаў рэчыва.

2. Пачатковы, які датычыцца асноў чаго-н., асноўны, самы неабходны.

Элементарная фізіка.

Элементарныя веды.

3. перан. Нескладаны, прасцейшы, такі, які павінен быць вядомы кожнаму.

Элементарныя пытанні правапісу.

Элементарныя правілы паводзін.

4. перан. Спрошчаны, павярхоўны, абмежаваны.

Элементарная схема.

|| наз. элемента́рнасць, -і, ж. (да 3 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Набор 1 ’неабходны матэрыял, каб пашыць боты’ (в.-дзв., Шатал., Жд. 2). Ад устар. набіра́ць ’купляць матэрыял (у магазіне ў адрозненне ад вырабленага самім)’.

Набор 2 ’каменне (у печцы, лазні)’ (рагач., Мат. Гом.). Магчыма, ад набра́ць ’назбіраць (у кучу)’. Гл. браць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надзённы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае важнае жыццёвае значэнне, неабходны; актуальны. Надзённае пытанне. Надзённыя задачы. Надзённыя патрэбы.

2. Які бывае кожны дзень. Не было маёй вёскі, бацькоў і тысячы надзённых клопатаў. Карпюк.

•••

Надзённы хлеб гл. хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́кіраваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.

1. Надаць неабходны кірунак. Выкіраваць статак у бок лесу. Выкіраваць воз на дарогу. □ Няўдаліца Сцяпан і тут не выкіраваў як трэба — утулкаю кола зачапіў за .. шула. Мележ.

2. перан. Накіраваць на належны жыццёвы шлях.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)