прыпо́н, ‑у, м.

Абл. Вяроўка, папруга і пад. для прывязвання жывёлы. Паглядзеў і супакоіўся — было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню, прыпон і жакетка. Гартны. Як каля доўбні вол, Я мушу на прыпоне Хадзіць усё наўкол, Кружыцца аж да скону. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазна́чыцца, ‑чыцца; зак.

1. Прыкметна змяніцца. [Марынчук:] — Нешта не разбяруся, — еў я той хлеб ці не еў? Нічога не пазначылася. С. Александровіч.

2. Зрабіцца бачным; зрабіцца прыкметным. Маршчыны пазначыліся. □ Наўкол палыхалі пажары, а ў лесе скрозь усю ноч было цёмна, і толькі пад ранне патроху пазначылася пад нагамі дарога. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ку́кішкі,

У выразах: а) на кукішках — сагнуўшы ногі ў каленях і трымаючыся на насках (сядзець і пад.). Чалавек дваццаць маладых байцоў сядзелі на кукішках наўкол агню. Сяргейчык; б) на кукішкі — згінаючы ногі ў каленях і трымаючыся на насках (сесці, прысесці і пад.). Вера прысела на кукішкі, прымасціла між каленяў даёнку. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навокал, навакол, вакол, вакола, вокала, укола, наўкол, кругом; укруг, наўкруг, наўкруга (абл.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

падры́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Дрыжаць злёгку, час ад часу. Рукі, трымаючы ў прыгаршчах запалку, падрыгвалі. Пестрак. Нага ў Сотнікава нервова падрыгвала, мабыць, было балюча. Быкаў. // Злёгку трэсціся, падскакваць. Машына лёгка падрыгвае на свежанамошчаным бруку. Лужанін. Воз падрыгваў на бярвеннях і на галлі, што трашчала пад коламі. Мележ.

2. чым. Дрыгаць злёгку, час ад часу. Заклаўшы назад рукі,.. [Кашын] важна паглядаў наўкол і падрыгваў нагой. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зважа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на каго-што і з дадан. дап. (звычайна з адмоўем).

Звяртаць увагу на каго‑, што‑н., надаваць значэнне каму‑, чаму‑н. Бяжыць Яська, не зважае, як сыплюцца кулі наўкол. Лынькоў. Даходзілі да Кастуся чуткі пра тое, што вучыцца там [у семінарыі] нялёгка, выкладчыкі муштруюць вучняў, але ён на гэта зважаў мала. С. Александровіч.

зважа́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зважыць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няхі́тры, ‑ая, ‑ае.

1. Далёкі ад хітрасці; прастадушны. Юзік быў просты, няхітры і не вельмі разумны. Чарнышэвіч.

2. Просты, нескладаны, немудрагелісты. Антон ускінуў на плечы чамаданчык з няхітрымі сваімі манаткамі, азірнуўся наўкол і пайшоў проста па пуцях. Васілёнак. У пачатку паказвалі кіначасопіс. Анатоль Макаравіч любіў часопісы — няхітрыя расказы пра нашых сучаснікаў. Шамякін. Стол быў застаўлены няхітрай, але цудоўнай вясковай закускай: малако салодкае і кіслае, сыр, адвараная бульба, нарэзанае скрылікамі сала, яечня, маласольныя агуркі. Сапрыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

круго́мI нареч.

1. круго́м;

поверну́ться круго́м павярну́цца круго́м;

круго́м! воен. круго́м!;

2. (вокруг) круго́м, наво́кал, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л;

3. (целиком) круго́м; ца́лкам; (совершенно) зусі́м, спрэс;

круго́м винова́т круго́м (ца́лкам) вінава́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

о́коло

1. предлог с род. (возле) каля́, ля (каго, чаго); (вокруг) наво́кал, наво́кала, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л (каго, чаго);

о́коло ле́са каля́ (ля) ле́су;

о́коло воро́т каля́ (ля) варо́т;

2. предлог с род. (почти, приблизительно) каля́ (чаго);

о́коло пяти́ киломе́тров каля́ пяці́ кіламе́траў;

3. нареч., разг. наво́кал, навако́л, вако́л, наўко́ла, наўко́л;

живём мы одни́, о́коло никого́ нет жывём мы адны́, наво́кал ніко́га няма́;

вокру́г да о́коло круго́м ды наво́кала.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апаві́ць, апаўю, апаўеш, апаўе; апаўём, апаўяце; зак., што.

1. Абматаць, абкруціць што‑н. чым‑н. Апавіць галаву стужкай. // Размясціць вакол чаго‑н., абкружыць. Здаецца, недарэчным было да гэтых вочак-васількоў, да льняных кудзеркаў, што вянком апавілі твар яе [Ганнін] белы, браўнінг пры поясе, маленькая карабінка за плячыма, кулямётная стужка цераз плячо... Нікановіч. // Аплесці сабой (аб раслінах).

2. перан. Пакрыць з усіх бакоў, ахугаць; заслаць (дымам, туманам). Лісце алае засыпае роў, Пушчу чорную апавіў туман. Караткевіч. Ціхі ночы спакой усё наўкол апавіў. Гурло. // Ахапіць, абняць (пра пачуцці). Невыразна лёгкі, як дымок, сум апавіў сэрца. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)