назбіра́ны разг.
1. со́бранный;
2. со́бранный, нако́пленный, ско́пленный;
1, 2 см. назбіра́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кашта́н¹, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Дрэва сямейства букавых з пладамі ў выглядзе буйнога арэха, а таксама плод гэтага дрэва.
Разгалісты к.
Назбіраць каштанаў.
2. -у, адз. Драўніна гэтага дрэва.
|| прым. кашта́навы, -ая, -ае.
Каштанавая алея.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накопи́ть сов. назбіра́ць, сабра́ць, назапа́сіць; (приобретая, увеличить) набы́ць, прымно́жыць, намно́жыць; эк. накапі́ць; см. нака́пливать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скопи́тьI сов. (накопить) назапа́сіць, назбіра́ць, сабра́ць; (приобретая, увеличить) набы́ць, прымно́жыць, намно́жыць; см. ска́пливать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Нары́каціць (нарыкоціць) ’натрапіць, наскочыць незнарок’, ’набраць, назбіраць’ (ТС). Няясна, магчыма, звязана з парыцца ’наткнуцца, напароцца’ (ТС) ад рыць ’рыць, разграбаць’, нарынуць ’натрапіць’ (ТС) ад рынуць (гл.), параўн. балг. рина ’разграбаць, ачышчаць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
барбары́с, ‑у, м.
1. Калючая кустовая расліна сямейства барбарысавых. Матор усхліпнуў, і машына, абдаўшы дымком купчастыя кусцікі барбарысу, рушыла на Курманскі гасцінец. Стаховіч.
2. зб. Прадаўгаватыя кіслыя чырвоныя ягады гэтай расліны. Назбіраць барбарысу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Набор 1 ’неабходны матэрыял, каб пашыць боты’ (в.-дзв., Шатал., Жд. 2). Ад устар. набіра́ць ’купляць матэрыял (у магазіне ў адрозненне ад вырабленага самім)’.
Набор 2 ’каменне (у печцы, лазні)’ (рагач., Мат. Гом.). Магчыма, ад набра́ць ’назбіраць (у кучу)’. Гл. браць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нага́баць, нагибаці ’знайсці, натрапіць’ (Федар. 2, 45), нагибаты ’знайсці, назбіраць’ (драг., Жыв. сл.), нагабиты ’нагнаць, спасцігнуць’ (Клім.), нагибаті ’сустрэць’ (беласт., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. нагабати (накгабати) ’прыгнятаць’ (1388 г.) Булыка (Лекс. запазыч., 37) лічыць паланізмам, што пры наяўнасці зыходнай формы ў іншых славянскіх мовах цяжка давесці. Значэнне ’прыгнятаць’ выводзіцца з ’нападаць’ і узыходзіць да ’хапаць, браць’, характэрна для габиць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сколоти́ть сов., разг.
1. (гвоздями и т. п.) збіць, мног. пазбіва́ць;
2. перен. (создать, организовать), разг. арганізава́ць, згуртава́ць, сабра́ць, мног. пазбіра́ць;
3. (накопить) назбіра́ць, сабра́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узгадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.
Выгадаваць (пра людзей). Дзетак узгадаваць — не грыбоў назбіраць. Прыказка. // Выхаваць, сфарміраваць духоўна. Яго характар і асобу [Міколы Гусоўскага], бясспрэчна, узгадавала родная глеба — прырода, гісторыя і звычаі Беларусі. У. Калеснік. / у перан. ужыв. У сэрцы, у думках сваіх .. Я яе [свабоду] узгадаваў І сваёю назваў... Купала. // Вырасціць (жывёлу, расліны). Дзед .. паціху ідзе да яблынь і груш. Ён сам сваімі рукамі ўзгадаваў гэты сад. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)