◎ Пасна́дней ’больш выгодней, ямчэй’ (Нас.). Да ⁺снадны. Параўн. рус. снадить ’прыстасоўвацца’, ’складаць, падганяць (дошкі)’, ст.-польск. snadny ’зручны, ёмкі’, польск. snadnie ’лёгка, без намаганняў’, чэш., славац. snadny ’лёгкі’, мар. nes‑ nadny ’бурклівы’, якія са слова snadъ: н.-луж. snaź, в.-луж., польск. snadź ’мажліва, відаць’, чэш. snad, славац. snaď ’тс’. Брукнер (504) і Фасмер (3, 696) уключаюць сюды і снасць ’начынне працы’. Пэўнай этымалогіі няма. Калі зыходзіць з асноўнага snadъ, можна дапусціць вельмі стаєре скарачэнне з прыслоўя snadobь (як рус. надо з надобьУ^Ьраун. ст.-слав. оудобь ’лёгка’, ц.-слав. без‑добь ’у неадпаведны час’. Тады sna‑d‑ азначала б ’палёгка’ (Махэк₂, 563).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
не́ к чему няма́ чаго́; (не надо) не трэ́ба; (нечего) не́чага; (не следует) не ва́рта;
не́ к чему серди́ться няма́ чаго́ (не́чага) злава́ць (злава́цца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
На́ба ’добра што’ (слуц., Сержп.: нава яшчэ скора хамянуўся), на́ба і на́бо ’тс’ (Янк. 1, мазыр., Шн. 3, 412; жытк., Арх. ГУ), на́бе і на́бо ’добра што; паколькі’ (ТС), на́бу ’дзякаваць богу, на шчасце’ (драгіч., З нар. сл.); параўн. рус. арханг. на‑б, якое Даль тлумачыць ’надобы, надобе, надо’, што можа разглядацца як магчымая этымалагічная версія: на́ба з на́даба ’патрэба, своечасовасць’, на́бе з на́добе, на́бу з на́добу і пад., параўн. славац. nábe, nadbe, nadbä ’патрэбна’, якое Махэк₂ (387) разглядае як русізм. Гл. на́дабі, даба́. Відаць, не звязана з на бах ’акурат, якраз’ (Арх. Федар.) і серб.-харв. nàbas ’прыгожы, харошы’, якое Скок (3, 496) выводзіць з na bas ’хуткім крокам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вишь
1. част., прост. бач;
вишь како́й! бач які́!;
2. вводн. сл., прост. бач, ба́чыш;
сло́во, вишь, дал, на́до сде́лать сло́ва, бач (ба́чыш), даў, трэ́ба зрабі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераара́ць сов., в разн. знач. перепаха́ть;
дрэ́нна паара́на, трэ́ба п. — пло́хо вспа́хано, на́до перепаха́ть;
ко́лькі ён зямлі́ ~ра́ў! — ско́лько он земли́ перепаха́л!;
п. даро́гу — перепаха́ть доро́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перета́чиватьII несов. (к переточи́ть)
1. (всё, многое — ножи, карандаши) вастры́ць; (на токарном станке) тачы́ць;
2. (заново, больше чем надо — о ножах, карандашах) пераво́стрываць; (на токарном станке) перато́чваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аста́тняе сущ.
1. остально́е;
вазьмі́ ко́лькі патрэ́бна, а а. пакі́нь — возьми́ ско́лько на́до, а остально́е оста́вь;
2. (единственное, незначительное, что осталось) после́днее;
не бяры́ ~няга — не бери́ после́днего
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надабра́ць сов., разг. (уменьшить количество чего-л.) уба́вить; (о сыпучих телах — ещё) отсы́пать; (о жидкостях — ещё) отли́ть;
насы́пана зана́дта по́ўна, трэ́ба н. — насы́пано сли́шком по́лно, на́до уба́вить (отсы́пать)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
правары́ць сов., в разн. знач. провари́ть;
ры́бу трэ́ба як след п. — ры́бу на́до как сле́дует провари́ть;
усю́ ра́ніцу п. варэ́нне — всё у́тро провари́ть варе́нье;
п. шво — тех. провари́ть шов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заляжа́цца сов., в разн. знач. залежа́ться;
з. ў бальні́цы — залежа́ться в больни́це;
такі́ тава́р не зале́жыцца — тако́й това́р не залежи́тся;
ры́ба ~жа́лася, трэ́ба яе́ вы́кінуць — ры́ба залежа́лась, на́до её вы́бросить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)