Кня́жыч ’Месяц, нябеснае свяціла’ (Нар. сл.). Да князь 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
курфю́рст, ‑а, М ‑сце, м.
Уладарны князь у феадальнай Германіі, які меў права ўдзельнічаць у выбарах імператара.
[Ням. Kurfürst.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насле́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які з’яўляецца наследнікам прастола, улады. Наследны прынц. Наследны князь.
2. Уст. Які перадаецца ў спадчыну. Наследнае права.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазыча́льнік, ‑а, м.
Той, хто дае грошы ў пазыку. Час мінаў, вярнуць пазыку князь не мог, зямля так і засталася ў пазычальніка. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
качы́на, ‑ы, ж.
Мяса качкі як ежа. — Дарэчы, — сказаў князь суха, — я не супраць пакаштаваць качыны. Загадай, каб засмажылі ў іспанскай падліве. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рыга ’князь, ’начальнік’, ’ваявода’ (Гарб.), ст.-руск. рига ’кароль’. З грэч. ῥήγας ’кароль’ ад лац. rex, regis ’тс’ (Фасмер, 3, 481).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падзяме́лле, ‑я, н.
Памяшканне пад зямлёй. Выйсце з падзямелля. □ У вялізным падзямеллі знойдзена месца, дзе быў пахаваны апошні кобрынскі князь. «Помнікі». У цёмных, сырых падзямеллях таміліся непакорныя. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́скаліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Прыадкрыўшы рот, паказаць, вышчарыць зубы; аскаліць. Князь — злажыўся і — бах-бах! Звер на лапы прысядае, Зубы выскаліў і — шах! Колас. Выскаліўшы пеністыя храпы, уздыбіліся коні. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́лы, ‑аў; адз. няма.
Разм. Забавы, гульні, свавольства. Толькі князеўскі хорам гудзеў, не маўчаў: Шалы, музыка ў такт рагаталі; Не адну віна бочку князь кончыў, пачаў: Шлюб-вяселле ўсё княжны гулялі. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Найясне́йшы ’свяцейшы (граф, князь)’ — тытул (Гарэц.). З польск. najjaśniejszy (напр., najjaśniejszy królu) ’найдастойнейшы’, што ў сваю чаргу калька з заходнееўрапейскіх моў, параўн. рус. ваша светлость — зварот у царскай Расіі да асоб пэўнага рангу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)