падаціра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Дацерці ўсё, многае. Падаціраць каноплі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухдо́мны, -ая, -ае (спец.).
1. Такі, у якога мужчынскія і жаночыя кветкі знаходзяцца на розных асобінах (пра расліны).
Каноплі, крапіва — двухдомныя расліны.
2. у знач. наз. двухдо́мныя, -ых. Клас раслін, у якіх мужчынскія і жаночыя кветкі знаходзяцца на розных асобінах.
Сямейства двухдомных.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыме́ркнуцца, ‑нецца; безас. зак.
Разм. Пра надыход няпоўнага, першага змроку. А толькі прымеркнецца, агародамі, .. нібы злодзей, зноў [Васіль] крадзецца ў каноплі... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панамо́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і чаго.
1. Намачыць усё, многае або ўсіх, многіх. Панамочваць каноплі.
2. Мочачы, прыгатаваць многа чаго‑н. Панамочваць яблык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Калапні́ ’каноплі’ (Гарэц., Др.-Падб., Жд. 2; дзісн., дзярж., КЭС; мядз., полац., Нар. сл.; полац., Нар. лекс.; Рам., Чач.), колопня ’каноплі’ (Нас.). Гродз. калапні, мін. калапня (Кіс.). Метатэза ад каноплі, СРНГ адзначае колопня ’расліна Cannabis sativa’ са спасылкай на Аненкава і з паметай «заходняе». Жыздр., кастр. колопли ’тс’. Укр. зах.-укр. колопні посківні. Аднак, відаць, няма патрэбы дапускаць усх.-слав. паходжанне слова, паколькі рэгулярны характар працэсу хутчэй за ўсё незалежнае развіццё метатэзы ва ўсх.-слав. мовах. Гл. каноплі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маткі́, ма́ткі, моткі́ ’жаночыя каноплі, у якіх ёсць насенне’ (Янк. 1, Уладз., ТС, Ян.; лід., Сцяшк. Сл.). Рус. кур. матка ’жаночыя каноплі’. Да ма́тка 1. Гл. таксама мацяркі́ ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барні́цы ’каноплі без семя’. Гл. брані́цы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мачы́лка ’назва плоскуняў’ (брасл., ДАБМ, к. 283). Фармальна да мачы́ць (гл. мача́ць), аднак матывацыя наймення няясная. Адсутнасць дадатковай інфармацыі (лексема запісана толькі ў адным населеным пункце) не дае магчымасці супаставіць бел. лексему з рус. мо́ченец, моче́нец ’лён ці каноплі, якія вымочваюцца перад апрацоўкай’, ’валакно з іх’, ’лён’, ’каноплі’, ’жаночыя каноплі’, мочёник, моченика ’тс’ (СРНГ, 18). Запазычанне з рус. мовы (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сканне ’мужчынскія каноплі. Cannabis sativa mascula’ (бярэз., Сл. ПЗБ). Гл. пасты і ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́сахлі ’каноплі (пустыя)’ (маз., Мат. Гом.). У выніку кантамінацыі лексем пасканні і (па)сохлы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)