до́світкавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да досвітку, бывае досвіткам. Досвіткавы змрок. □ А пасля ішлі ўдваіх бязлюднымі вуліцамі, слухалі, нібы музыку, досвіткавую цішыню. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мрок, ‑у, м.
Абл. Змрок, цемра. Села, схавалася сонца — і мрок ахінае дрэвы, кусты. Сачанка. І загрымелі раптам стрэлы, Прарваўшы мрок і цішыню. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згусці́цца, ‑ціцца; зак.
Стаць густым або больш густым. Цеста згусцілася. Хмары згусціліся. □ Усюды стала цямней, паветра згусцілася, павільгатнела, і гарадскія лямпачкі ледзь толькі блішчалі. Кулакоўскі. / Пра цемнату, змрок і пад. Цёмная сінь згусцілася на даляглядзе. Чорны. Змрок згусціўся да таго, што за пяць крокаў не разбярэш: чалавек ідзе ці куст пасоўваецца насустрач. Пташнікаў.
•••
Атмасфера згусцілася гл. атмасфера.
Хмары згусціліся гл. хмара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысядзі́бны, ‑ая, ‑ае.
Які размяшчаецца, знаходзіцца пры сядзібе. Прысядзібны ўчастак. Прысядзібныя землі. □ Сонца ўжо даўно зайшло, і лёгкі змрок ахутваў хаты і прысядзібныя дрэвы. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прысме́ркці ’змяркацца’ (Нас.), пры́смерак ’змярканне’ (Жд. 3), при́смеркам ’у час змяркання’ (Нас.). Укр. при́смерк ’прыцемак’, при́смерком ’прыцемкам’. Гл. змярка́цца, змрок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вечарэ́ць, ‑эе; безас. незак.
Блізіцца к вечару. Ужо вечарэла. З Нёмана пацягнула цёплым струменем вільгаці. Пестрак. На дварэ вечарэла, і ў пакоі быў ужо змрок. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
полумра́к м. пры́цемак, -мку м., мн. нет, паўце́мра, -ры ж., мн. нет; (сумрак) змрок, -ку м., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вечары́на ’вечар як частка сутак’ (Янк. II), вече̂ри́на ’вячэрні час’ (Нас. Доп.), укр. вечори́на ’вечар’, рус. алан., смал., варон. вечери́на ’вячэрні час, змрок, прыцемак’, пск., наўг. вечери́нка ’тс’, макед. вечерина ’вячэрні змрок, час пад вечар’, балг. вече́рина ’вечар’. Утварэнне ад večer‑ і суф. ‑in‑a, які надае значэнне часткі азначальнай асновы. Ва ўсх.-маг. вічарі́на ’вечар’ суф. ‑ін‑а з’яўляецца павелічальным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вечаро́вы, ‑ая, ‑ае.
Такі, які бывае вечарам; вячэрні. Вечаровы змрок. Вечаровая цішыня. □ Бывала, у летнія вечары, як толькі клаліся змрокі, сяло пачынала жыць другім, вечаровым жыццём. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяле́цца, ‑еецца; незак.
Разм. Тое, што і бялець (у 2 знач.). Апошняе праменне шпарка канала, запаноўваў змрок, але ў ім вельмі выразна бялеліся новыя бярвенні, устаўленыя ў старыя млынавыя сцены. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)