Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
змрок, -у, м.
1. Адсутнасць святла, цемра.
З. атуліў прасторы.
2. Няпоўная цемната, прыцемак, пры якім яшчэ можна распазнаваць прадметы.
Вячэрні з.
3. Прыцемак паміж захадам сонца і наступленнем ночы, а таксама перадсвітальны прыцемак.
Перадранішні з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змро́к (род. змро́ку) м.
1. су́мрак; полумра́к;
у гэ́тым ле́се заўсёды стая́ў з. — в э́том лесу́ всегда́ стоя́л су́мрак (полумра́к);
2. (полутьма перед наступлением вечера или утра) су́мерки ед.нет;
з. ху́тка гусце́ў — су́мерки бы́стро сгуща́лись
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Змрок 1/399; 4/497, 585
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
змрок, ‑у, м.
1. Адсутнасць святла; цемра. Зусім цёмна. Змрок атуліў .. прасторы.Каваль.Непраглядны змрок і сыры туман спляліся густа-густа і як бы глынулі гэтую закінутую між балот і лесу невялічкую вёску.Колас.
2. Няпоўная цемната, прыцемак, пры якім можна яшчэ распазнаваць прадметы. У хаце гусцеў змрок, але .. [Пятро] бачыў .. любыя вочы [Сашы], цяпер яны глядзелі ласкава і закахана.Шамякін.// Прыцемак у слаба асветленым месцы, памяшканні.
3. Прыцемак паміж заходам сонца і наступленнем ночы, а таксама перадсвітальны прыцемак. У густым вячэрнім змроку патанула вёска.Анісаў.Станцыя хавалася ў п[е]радранішнім змроку.Лынькоў.
4.перан. Пра атмасферу насілля, беспрасветнасці, безнадзейнасці. У тваім жыцці [рабочага] ранейшым Змрок стаяў кругом.Журба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ЗМРОК,
аптычная з’ява ў атмасферы перад узыходам і пасля заходу Сонца; паступовы пераход ад дзённага святла да начной цемры і наадварот. Суправаджаецца зарою. Працягласць З. залежыць ад геагр. шыраты месца: чым бліжэй да экватара, тым ён карацейшы; ад схілення Сонца: у аддаленых ад экватара зонах, дзе летам Сонца апускаецца пад гарызонт на невялікі вугал, вячэрні З. сутыкаецца з ранішнім і цемень зусім не настае (белыя ночы). Адрозніваюць З. грамадзянскі (сонца апускаецца пад гарызонт да 6°), навігацыйны (ад 6° да 12°) і астранамічны (ад 12° да 18°).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
змрокм.
1. Dúnkel n -s; Hálbdunkel n -s (прыцемак); Dämmerung f - (перад заходам ці ўсходам сонца);
2.перан. (атмасфера безнадзейнасці) Dúnkel n -s, Fínsternis f -, -se
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Змрок ’адсутнасць святла’. Укр.змрок, змрік ’прыцемак’, польск.zmrok ’час ад захаду сонца да ночы’, славац.zmrk ’змрок’; параўн. макед.дыял.смркне се ’змрачнець’, балг.смрачвам се ’цямнець’. Ц.-слав.съмръкати ’змрачнець’. Прасл. корань mork‑ (гл. марока) у значэнні ’цемната’ даваў дзеяслоў, які мог прыняць прэфікс sъ‑, з польск. запазычана бел. (і ўкр.) форма з ‑ро‑ (параўн. марока, рус.обморок з ‑оро‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўзмро́к, -у, м.
Няпоўны змрок, вельмі слабае асвятленне.
У хаце п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́мракзмрок, род. змро́ку м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)