пад’ёмны, -ая, -ае.
1. гл. падняцца, падняць і пад’ём.
2. Які прызначаны для пад’ёму, перамяшчэння ўверх.
П. кран.
3. Такі, які можна падняць.
Пад’ёмная заслона.
4. Які выдаецца для расходаў пры пераездзе на новае месца работы.
Пад’ёмныя грошы.
Атрымаць пад’ёмныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каламу́ць, -і, ж.
1. Дробныя часцінкі ў вадкасці, якія не раствараюцца і робяць яе непразрыстай і мутнай.
2. перан. Адсутнасць яснасці ў думках, разуменні.
К. у галаве.
К. на душы.
3. перан., чаго або якая. Імгла, непраглядная заслона.
Белая к. завірухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
што́ра, -ы, мн. -ы, штор, ж.
Заслона на акно, якую можна падымаць, апускаць або рассоўваць у бакі.
Апусціць, падняць шторы.
Рассунуць шторы.
|| памянш. што́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
|| прым. што́равы, -ая, -ае і што́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
За́шчыт ’франтон’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. ст.-польск. zaszczyt ’заслона’. Бел. рэгіянальнае слова, відаць, з польск. Корань гл. шчыт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́пан ’фартух’ (Жд. 2, Мат. Гом.), запо́н, запо́нка ’тс’ (Мат. Гом.). Рус. дыял. за́по́н ’фартух’, укр. запо́на ’заслона; пакрывала; засцежка; перашкода’, польск. zapona ’засцежка, заслона’, чэш. zápona, zápon ’засцежка, заслона’, славац. zápona ’засцежка, фартух’, славен. zapòn, zapȏna ’засцежка’, серб.-харв. за́пон(а) ’засцежка; затрымка’. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова *zapenti (> zapęti) з чаргаваннем e/о. Za‑pę‑tі — прэфіксальнае ўтварэнне ад pęti (гл. пяць 2, апона). Варыянты націску ў рус., бел. звязаны з наяўнасцю ці адсутнасцю дзеяння закона Шахматава ў розных дыялектах. Форма запо́нка мае суфікс ‑к‑a, утворана пазней ад запона. Фасмер, 2, 78; Брукнер, 645.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экра́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Паверхня для ўзнаўлення светлавых адбіткаў.
Э. тэлевізара.
2. Заслона, паверхня, якая засцерагае ад уздзеяння шкодных прамянёў, магнітнага поля, гарачыні, святла і інш.
Радыяцыйны э.
3. перан. Кінамастацтва.
Перанесці з’явы жыцця на э.
|| прым. экра́нны, -ая, -ае.
Экранная рама.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балдахі́н, ‑а, м.
Заслона пераважна з каштоўнай тканіны на слупках над ложкам, катафалкам, насілкамі і пад. Спальня караля. Вялізны ўпрыгожаны ложак пад балдахінам. В. Вольскі.
[Іт. baldacchino.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Засло́н 1 ’атрад для аховы галоўнай часткі войска’. Рус. засло́н, укр. заслі́н, засло́н ’тс’, славен. zaslòn ’тое, што засланяе, заслона’, серб.-харв. за́слон ’тс’, балг. засло̀н ’сховішча’. Ст.-рус. заслонъ ’заслонка’ (XVI ст.). Сучаснае бел. заслон ’атрад’, відаць, з рус., дзе адбылася спецыялізацыя значэння слова, утворанага як бязафіксны назоўнік ад заслоняти ’закрываць, прыкрываць’. Шанскі, 2, З, 62. Гл. заслона.
Засло́н 2 ’лаўка’. Гл. аслон, услон.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
машасто́вы, ‑ая, ‑ае.
Зроблены, пашыты з мошасту. Пагасла святло. Зырка заззяла рампа. Машастовая заслона набыла таемныя адценні. Мікуліч. Шапкі [настаўнікі] насілі .. з шырокімі круглымі вярхамі, з машастовымі аколышкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашурша́ць і зашуршэ́ць, ‑шыць; зак.
Пачаць шуршаць, шуршэць. // Прашуршаць, прашуршэць. З размаху лодка зашуршала па пяску пакатага берага і спынілася. Пальчэўскі. Зашуршэла чырвоная заслона, адчыніліся сярэднія дзверы. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)