гры́дніца, ‑ы, ж.

Гіст. Памяшканне пры княжацкім двары ў Старажытнай Русі, дзе жыла грыдзь або прымалі гасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жи́ла в разн. знач. жы́ла, -лы ж.;

◊

тяну́ть жи́лы (из кого-л.) цягну́ць жы́лы (з каго-небудзь).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жы́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Тое, што і жыла (у 1 знач.).

2. Тонкая ніцепадобная праслойка ў горнай пародзе, дрэве, якая вылучаецца колерам.

Белы мармур з шэрымі жылкамі.

3. Ніцепадобнае патаўшчэнне ў лістах раслін і крылах насякомых.

|| памянш.-ласк. жы́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. жы́лачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пражы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў -жыла́, -ло́; -жыві; -жы́ты; зак.

1. Прабыць жывым, праіснаваць які-н. час.

П. дзевяноста шэсць гадоў.

2. Правесці некаторы час, жывучы дзе-н. ці якім-н. чынам.

П. сем гадоў на Далёкім Усходзе.

3. што. Патраціць на існаванне.

П. усе грошы.

|| незак. пражыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перава́жыць сов.

1. (взвесить заново) переве́сить, переве́шать;

2. (взвесить всё, многое) переве́шать;

3. (превзойти в весе) перетяну́ть, переве́сить;

4. перен. переве́сить; переси́лить;

яго́ ду́мка ~жыла — его́ мне́ние переве́сило;

дапы́тлівасць ~жыла нясме́ласць — любопы́тство переси́лило ро́бость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

белапёры, ‑ая, ‑ае.

Які мае белае пер’е. Жыла на высачэзнай бярозе гэтая лагодная і дружная сям’я белапёрых птушак. М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заваражы́ць сов., прям., перен. заворожи́ть, заколдова́ть, околдова́ть; очарова́ть;

му́зыка ~жы́ла мяне́ — му́зыка заворожи́ла (околдова́ла, очарова́ла) меня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стараве́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да стараверства, старавера. [Бэла] жыла насупраць стараверскіх могілак, густа зарослых кашкай, акацыямі і старымі бярозамі. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Схібну́цца ’памерці’: “Як матуля жыла, часценька гасціла // Матуленька схібнулась, гасціна мінулась” (свісл., Ант.), ’памыліцца’ (Нас., Стан.), схі́бны ’падманны, ненадзейны’ (Нас.). Да хібіць, хібы, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гушчэ́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі густы. Гушчэзны зараснік. □ Яе прывезлі з далёкай Англіі. А да таго сланіха жыла ў гушчэзных лясах гарачай Афрыкі. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)