абдуры́ць, ‑дуру, ‑дурыш, ‑дурыць; зак., каго-што.
Разм. Ашукаць, перахітрыць каго‑н. Не даць сябе абдурыць. □ Не, матку не абдурыш, не схаваеш ад маткі нічога. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераму́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Вельмі змучыцца; перастаць мучыцца. Перамучыўся той [воін], абмятаючы снег: быў дужэйшы і сам ненамнога. Дубоўка. Людміла вырашыла заставацца цвёрдай. Няхай Валодзя лепш раз перамучыцца, навошта дурыць хлопцу галаву. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ачмуці́ць адурманіць, абыйсці хітрасцямі, ашукаць’ (Гарэц., Касп.). Да чмуціць ’дурыць’. Гл. чмута.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дури́ть несов., разг.
1. дуры́ць; (делать глупости) рабі́ць глу́пства; (упрямиться) нараві́цца;
2. (шалить) дуры́цца, дурэ́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Назялі́ць: дзеці назелюць галаву (бялын., Янк. 3.). Да зя‑ ліць ’надакучаць, дурыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́дурыць (БРС, Бяльк., КТС), вы́дурыцца ’вырасці’ (КТС). Рус. вы́дурить, вы́дуриться ’тс’, укр. ви́дурити ’тс’. Гл. дурыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ачмурэ́ць (БРС, Бяльк., Яўс.), ашмурэць (Юрч.), ачмуры́ць ’адурачыць’ (Касп.), ачмураць (БРС). Ад чмурэць ’дурэць, чадзець’, чмуры́ць ’дурыць’. Гл. чмур.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Метлюхава́ць, метлюхова́ць ’іграць’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем метлюха́цца ’матляцца’ і польск. motłoch ’натоўп, зграя’, metlować ’дурыць галаву, рабіць галас, баламуціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́здур ’раздуранасць’, ’раздураны’ (Янк. 3.), ’распушчаны чалавек’ (клец., Нар. лекс.), ’неслух, свавольнік’ (жаб., Нар. лекс.). Ад раздуры́ць < раз- (роз-) і дуры́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дурдо́ла ’дурыла, дурань’ (Нас.). Няясна. Нейкае кантамінаванае слова (першая частка да дур‑ ’дурны, дурань, дурыць’; параўн. адносна ўтварэння ў Насовіча таксама дуры́лда, дуры́нда ’дурань’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)