Verbum

дале́й, прысл.

1.

Выш. ст. да прыслоўя далёка. Бачыць вока далёка, а розум яшчэ д. (прыказка).

2. Наперадзе, на пэўнай адлегласці.

Д., за жытам, пачынаецца бярэзнік.

3. Затым, потым, у далейшым.

Д. усё будзе добра.

4. Працягваючы пачатае.

Чытаць д.

◊

І гэтак далей (скарочана і г.д.) — ужыв. ў канцы пералічэння як указанне на тое, што пералічэнне можа быць працягнута.

пазаплыва́ць¹, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

Заплысці куды-н. — пра ўсіх, многіх.

Хлопчыкі пазаплывалі далёка ад берага.

гамо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (разм.).

Тое, што і гаворка (у 1 знач.); гутарка, размова.

Г. вялася шчыра і чулася далёка.

зарва́цца, -рву́ся, -рве́шся, -рве́цца; -рвёмся, -рвяце́ся, -рву́цца; -рві́ся; зак. (разм.).

1. Вырвацца, зайсці далёка наперад у час атакі, наступлення.

2. перан. Не разлічыўшы сваіх сіл, магчымасцей, правоў, занадта далёка зайсці ў чым-н.

З. ў сваіх патрабаваннях.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абарвацца ўнутры чаго-н. (пра нітку).

Нітка зарвалася ў клубку.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна спыніцца, абарвацца.

Голас зарваўся.

|| незак. зарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

адгавары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак., каго (што), ад чаго і з інф.

Пераканаць не рабіць чаго-н.

А. ад задуманага плана.

Адгаварылі ехаць так далёка.

|| незак. адгаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

ток², -а, мн. такі́, -о́ў, м.

1. Спецыяльны будынак для складання, абмалоту і ачысткі збожжа; гумно.

Т. будавалі далёка ад хаты.

2. Пляцоўка для абмалоту збожжа.

Збожжа на таку малацілі цапамі.

сенако́с, -у, м.

1. Касьба травы на сена.

Хутка пачнецца с.

2. Час уборкі сена.

Вясёлая пара лета — с.

3. Месца касьбы травы.

С. наш далёка на балоце.

|| прым. сенако́сны, -ая, -ае.

запаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; запо́ўз, -паўзла́, -ло́; -зі́; зак.

1. Забрацца куды-н. паўзком.

З. пад канапу.

2. Адпаўзціся куды-н. далёка.

З. ў лес.

|| незак. запаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

заплы́сці¹, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ло́; -ыві́; зак.

1. Плывучы, трапіць куды-н., за што-н.

З. за буёк.

2. Плывучы, аддаліцца.

Далёка з.

|| незак. заплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

гу́чны, -ая, -ае.

1. Які характарызуецца выразным, далёка чутным гукам.

Г. голас.

Гучная мелодыя.

2. перан. Які атрымаў шырокую вядомасць.

Гучная слава.

Гучнае імя.

3. перан. Напышлівы, многаабяцаючы.

Гучныя фразы.

|| наз. гу́чнасць, -і, ж.