растармажэ́нне, ‑я, н.

Спец. Знікненне ў кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга ўнутранага тармажэння пры дзеянні якога‑н. новага, пабочнага раздражняльніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэфле́кс, -у, мн. -ы, -аў, м.

Міжвольная рэакцыя арганізма на знешнія або ўнутраныя раздражняльнікі.

Рэфлексы галаўнога мозга.

Безумоўны р. (прыроджаны). Умоўны р. (набыты ў выніку неаднаразовага ўздзеяння раздражняльнікаў).

|| прым. рэфлекто́рны, -ая, -ае і рэфлекты́ўны, -ая, -ае.

Рэфлекторная рэакцыя.

Рэфлектыўныя рухі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зві́ліна, ‑ы, ж.

Невялікае скрыўленне, закруглены заварот; загіб. Звіліна ракі. / Пра хвалістыя складкі на паўшар’ях мозгу. Звіліны на кары галаўнога мозгу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непакры́ты, ‑ая, ‑ае.

Без галаўнога ўбору. [Лясніцкі] дзесьці пакінуў шапку і ішоў з непакрытаю галавою. Шамякін. Ціхі вецер развяваў непакрытыя валасы Аксінні. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крэціні́зм, ‑у, м.

1. Прыроджаная разумовая адсталасць і фізічная недаразвітасць, абумоўленыя парушэннем функцый шчытападобнай залозы і галаўнога мозгу.

2. перан. Тупасць, абмежаванасць розуму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

казыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.

1. Цвёрдая частка ў галаўным уборы, якая выступае над ілбом; брыль.

2. Невялікі навес у чым-н., над чым-н.

К. пад’езда.

◊

Браць (узяць) пад казырок — аддаць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбору.

|| прым. казырко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сту́лянка ‘пілотка’ (Сл. Брэс.). Параўн. брэсц. сту́люваты ‘набліжаць адно да другога’. Да стуліць < туліць (гл.) па форме галаўнога ўбору.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мазжачо́к, ‑чка, м.

Аддзел галаўнога мозга, які знаходзіцца ў патылічнай частцы чэрапа пад вялікім мозгам і ўдзельнічае пераважна ў рэгуляцыі раўнавагі цела і каардынацыі рухаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэфлекто́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэфлексу (у 1 знач.); які міжвольна, несвядома рэагуе на знешняе раздражненне. Рэфлектарная дзейнасць галаўнога мозга. Рэфлекторны рух рукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Капялю́ш ’від галаўнога ўбору з палямі’ (ТСБМ, Шат., Бяльк.), з польск. kapelusz, якое з с.-лац. capellus ’тс’ (гл. капялюх).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)