гай, -ю, М аб га́і і у гаі, мн. гаі́, гаёў, м.
Невялікі часцей лісцевы лес.
Бярозавы г.
|| памянш. гаёк, гайка́, мн. гайкі́, гайко́ў, м.
|| прым. гаёвы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Му́тра ’гайка на возе, якая трымае кола ў драбінах’ (Масл., Сл. ПЗБ, палес., Жыв. сл.; навагр., Шатал.), ’гайка, якая трымае атосу’ (Масл., Сцяшк. Сл.), пін. мутэрка ’гайка’ (Сл. Брэс.). Праз польск. mutra (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 88) з ням. Mutter ’гайка’ < ’маці’ (Клюге₂₀, 496).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бара́нчык, -а, мн. -і, -аў, м.
1. гл. баран¹.
2. толькі мн. Невялікія пеністыя хвалі на вадзе, а таксама невялікія кучавыя воблакі.
3. Гайка з двума вушкамі для закручвання рукамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыціскны́, ‑ая, ‑ое.
Спец. Які служыць для прыціскання, з’яўляецца прыціскачом. Прыціскная лапка. Прыціскная гайка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшрубава́цца, ‑буецца; зак.
Паслабнуць, расхістацца ў змацаваннях, адшрубавацца (пра што‑н. зашрубаванае). Гайка расшрубавалася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантрага́йка, ‑і, ДМ ‑гайцы; Р мн. ‑гаек; ж.
Дадатковая гайка, якая прыкручваецца з асноўнай для засцярогі яе ад самаскручвання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаёк, гайка, м.
Памянш.-ласк. да гай; невялікі гай. Дрэвы і гайкі на далёкіх узгорках вабяць да сябе ў цянёк. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мутэрка ’гайка’ (Гарэц., Др.-Падб.; ашм., Сцяшк. Сл.). Да му́тра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расхля́бацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расхістацца, аслабнуць. Гайка расхлябалася.
2. перан. Стаць недысцыплінаваным, распусціцца. Хлопец расхлябаўся, не слухаецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мінтэрка ’гайка’ (Касп.). З мутэрка (гл.). З польск. muterka < mutra ’тс’, якое з ням. Mutter ’тс’. Другасная назалізацыя (‑н‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)