га́йка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. га́йка га́йкі
Р. га́йкі га́ек
Д. га́йцы га́йкам
В. га́йку га́йкі
Т. га́йкай
га́йкаю		 га́йкамі
М. га́йцы га́йках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

га́йка, -і, ДМ га́йцы, мн. -і, га́ек, ж.

Металічная дэталь з адтулінай, што мае вінтавую разьбу для накручвання на штон.

◊

Аслаблі гайкі ў каго (разм., іран.) — пра таго, хто не мае волі, не здольны дзейнічаць.

Падкруціць (закруціць) гайку (гайкі) (разм.) — павялічыць патрабаванні, зрабіць іх больш строгімі.

|| прым. га́ечны, -ая, -ае.

Гаечная разьба.

Г. ключ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

га́йка тех. га́йка, -кі ж.;

◊

га́йка слаба́ (у кого) га́йка сла́бая (у каго);

подкрути́ть га́йку (га́йки) падкруці́ць га́йку (га́йкі).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

га́йка ж. га́йка;

◊ падкруці́ць ~кі — подкрути́ть га́йки;

асла́біць ~кі — осла́бить га́йки, отпусти́ть во́жжи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

га́йка, ‑і, ДМ гайцы; Р мн. гаек; ж.

Металічная дэталь розных форм з адтулінай, што мае вінтавую разьбу для накручвання на што‑н. Нарэзаць гайку. Падцягнуць ключом гайкі.

•••

Аслабіць гайкі гл. аслабіць.

Аслаблі гайкі у каго — пра таго, хто страціў волю, здольнасць дзейнічаць.

Падкруціць (закруціць) гайку (гайкі) гл. падкруціць.

Слабіць гайка чыя або у каго — пра чыё‑н. бяссілле, няздольнасць зрабіць што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гаё́к

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Гаё́к
Р. Гайка́
Д. Гайку́
В. Гаё́к
Т. Гайко́м
М. Гайку́

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

га́йка ж Schráubenmutter f -, -n, Mútter f;

закруці́ць га́йку die Mútter féstschrauben [ánziehen*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гайка

Том: 6, старонка: 243.

img/06/06-243_1247_Гайка.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

гаё́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. гаё́к гайкі́
Р. гайка́ гайко́ў
Д. гайку́ гайка́м
В. гаё́к гайкі́
Т. гайко́м гайка́мі
М. гайку́ гайка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

Га́йка ’гайка’, ’жалезнае кольца, якое набіваецца на што-н. для змацавання’ (БРС, Касп., Нас.). Рус. га́йка, укр. га́йка. Паводле Фасмера (1, 384), цяжкае слова. Шанскі (1, Г, 11–12) мяркуе, што ўкр. і бел. словы запазычаны з рус., дзе гэта слова ўтворана суфіксам ‑ка ад дзеяслова гаить ’закрываць; затрымліваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)