вы́пырхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Раптоўна ўзляцець, вылецець адкуль‑н. // перан. Разм. Пакінуць што‑н., пераехаўшы ў другое месца. Міналі гады, і неяк непрыкметна выпырхнуў з бацькоўскага гнязда Максім. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Лэнуць, лэнуты ’зрабіць спробу вылецець’ (палес., З нар. сл.), лэ́нэ ’ляціць’ (Булг.). З укр. ли́нути ’ляцець’, ’несціся’ разносіцца, ліцца (аб гуках)’, ’гарнуцца’, ’звяртацца ў думках’, роднаснага да лунаць 1 (гл.) і ры́нуць (ЕСУМ, 3, 236).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазлята́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. Зляцець адкуль-н. — пра ўсіх, многіх.
Куры пазляталі з седала.
2. Паляцець, вылецець куды-н. — пра ўсіх, многіх.
Шпакоў не відаць, некуды пазляталі.
3. Зваліцца — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае (разм.).
Шапкі пазляталі з коннікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ку́ля ж. пу́ля;
бранябо́йная к. — бронебо́йная пу́ля;
трасі́руючая к. — трасси́рующая пу́ля;
шалёная к. — шальна́я пу́ля;
◊ адліва́ць ку́лі — отлива́ть пу́ли;
вы́лецець ку́ляй — вы́лететь пу́лей
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павылята́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Вылецець — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Павыляталі са сваіх начных схованак авадні, сляпні, мухі — закружыліся, зазвінелі ў паветры. Сачанка. Конь як ашалеў — зноў стаў на дыбкі, пасля стукнуў у хамут — мы ледзь не павыляталі з воза. Дамашэвіч. Два акадэмічныя корпусы былі разбіты ўшчэнт. Ва ўсіх астатніх павыляталі вокны. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазлята́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
1. Зляцець адкуль‑н. — пра ўсіх, многіх. Назаўтра раніцай пазляталі куры з седала і, як заўсёды, кінуліся да Пеці. Пальчэўскі.
2. Паляцець, вылецець куды‑н. — пра ўсіх, многіх. Нават вароны і тыя некуды пазляталі. Якімовіч.
3. Разм. Зваліцца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Валіліся на зямлю не толькі забітыя, пазляталі са спуджаных коней і жывыя. Грахоўскі. Пазляталі шапкі з коннікаў, сёй-той бразнуўся вобзем. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улете́ть сов.
1. паляце́ць; (вылететь) вы́лецець, мног. павылята́ць; (отлететь) адляце́ць, мног. паадлята́ць; (куда-л.) заляце́ць, мног. пазалята́ць;
2. перен. (миновать) міну́ць, міну́цца; (пройти) праляце́ць, прайсці́; (исчезнуть) зні́кнуць; см. улета́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
труба́, -ы́, мн. тру́бы і (з ліч. 2, 3, 4) трубы́, труб, ж.
1. Доўгі пусты ў сярэдзіне прадмет пераважна круглага сячэння, прызначаны для правядзення вадкасці, пары і пад.
Водаправодная т.
2. Духавы медны музычны інструмент з раструбам на канцы.
3. Канал у арганізме для сувязі паміж асобнымі органамі.
Матачная т.
4. у знач. вык., каму-чаму і без дап. Пра дрэннае становішча, гібель, пагібель (разм.).
Цяпер нам — т.
Справа — т.
◊
Вылецець у трубу (разм.) — разарыцца, застацца без грошай.
Хвост трубой (разм., жарт.) — не сумаваць, не падаць духам, трымаць сябе самаўпэўнена.
|| памянш. тру́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. тру́бны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вылята́ць несов.
1. (летя, появляться откуда-л.) вылета́ть; (о птицах — ещё) выпа́рхивать;
2. перен. (стремительно выезжать или выбегать) вылета́ть;
3. (лететь, начинать полёт) вылета́ть, улета́ть;
4. (выпадать) вылета́ть;
5. перен., разг. вылета́ть;
1-5 см. вы́лецець
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́ля ку́ля, -лі ж.;
пу́ля на излёте ку́ля пры ка́нцы лёту;
град пуль перен. град куль;
бронебо́йная пу́ля бранябо́йная ку́ля;
трасси́рующая пу́ля трасі́руючая ку́ля;
◊
отлива́ть (лить) пу́ли адліва́ць (ліць) ку́лі;
вы́лететь пу́лей вы́лецець ку́ляй;
шальна́я пу́ля сляпа́я ку́ля.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)