супярэ́чнасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Узаемадзеянне супрацьпастаўленых і ўзаемазвязаных сутнасцей як крыніц самаруху і развіцця (спец.).
Дыялектычныя супярэчнасці.
2. Палажэнне, пры якім адно (выказванне, думка, учынак) выключае іншае, не сумяшчальнае з ім.
С. у поглядах.
3. Выказванне або ўчынак, накіраваны супраць каго-, чаго-н.; пярэчанне, супярэчанне; процілегласць.
Супярэчнасці па цане на газ і нафту абвастраюць міжнародныя адносіны.
◊
Дух супярэчнасці — імкненне зрабіць не так, а зусім інакш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працытава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
Прывесці цытату (з чыйго‑н. твора), чыё‑н. выказванне. Працытаваць Коласа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алего́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.
Іншасказальнасць, выказванне адцягненага паняцця пры дапамозе канкрэтнага мастацкага вобраза.
Гаварыць алегорыямі (няясна, з малазразумелымі намёкамі на што-н.).
|| прым. алегары́чны, -ая, -ае; наз. алегары́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фо́рмула, -ы, мн. -ы, -мул, ж.
1. Кароткае і дакладнае славеснае выказванне, азначэнне чаго-н.
Выкласці ў сціслых формулах.
2. Умоўнае абазначэнне адносін якіх-н. велічынь, элементаў і пад.
Арыфметычная ф.
Ф. вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
супярэ́чанне, ‑я, н.
Разм. Выказванне або ўчынак, накіраваныя супраць каго‑, чаго‑н.; пярэчанне. Рыжы гаварыў тонам, не дазваляючым супярэчання. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцве́рджанне, ‑я, н.
Палажэнне, выказванне. Я здзівіўся супярэчлівасці сцверджанняў на адной і той жа старонцы пры характарыстыкі вобраза Сымона. Ларчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закруглі́цца, ‑круглюся, ‑круглішся, ‑кругліцца; зак.
1. Стаць круглым, закругленым. Бераг возера закругліўся.
2. перан. Разм. Скараціўшы, закончыць (прамову, выказванне і пад.). Прамоўца закругліўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дурно́та, -ы, ДМ -но́це і дурната́, -ы́, ДМ -наце́, ж.
1. Разумовая абмежаванасць, тупасць, някемлівасць.
Лепшы сродак паразумнець — гэта адчуць уласную дурнату.
2. Неабдуманы, неразумны ўчынак, недарэчнае выказванне.
Чаго толькі не натворыш па ўласнай дурноце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Выклада́нне ’выманне’; ’выказванне думкі’; ’абучэнне, навучанне’ (БРС); ’спосаб ткання посцілак, калі кожны ўзор выкладаецца’ (З нар. сл.), выклода́нје ’закладная тэхніка ўзорнага ткання’ (Влад.). Да выкладаць (гл.). Параўн. выклад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падзя́ка, -і, ДМ -дзя́цы, мн. -і, -дзя́к, ж.
1. Пачуццё ўдзячнасці за што-н. добрае.
Выказаць падзяку.
Прыняць што-н. з падзякай.
2. Афіцыйнае выказванне высокай ацэнкі чыёй-н. працы, дзеянняў.
Аб’явіць падзяку ў загадзе.
Атрымаць падзяку ад дырэкцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)