выганя́цца несов., страд. выгоня́ться; изгоня́ться, прогоня́ться, выставля́ться; вытравля́ться; выма́хиваться; убира́ться; угоня́ться; вымётываться; выкола́чиваться; выку́риваться; см. выганя́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Выдаля́ць (БРС, Нас., Касп., Байк. і Некр.), польск. wydalać ’адпраўляць, выганяць’. Магчыма, запазычанне з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вымётыватьI несов.
1. выкіда́ць, выкі́дваць;
2. адклада́ць, кла́сці;
3. выганя́ць; см. вы́метатьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Выдвара́ць ’вытураць, высяляць’ (БРС, КТС); ’перабіраць, капрызіць’ (БРС), выджвара́тися ’блазнаваць, крыўляцца’ (Бес.). Рус. выдворя́ть ’выганяць, высяляць’, рус. дыял. выдворя́ться ’крыўляцца, капрызіць; хваліцца’, укр. видвара́ць ’выганяць, высяляць’. Ад двор. Значэнні ’крыўляцца, капрызіць’ з’яўляюцца, відавочна, калькай польск. dworować ’служыць’; ’кпіць’; параўн. чэш. dvořiť si ’ганарыцца чым-небудзь’, dvořský ’дасціпны, цікавы, забаўны (чалавек)’. У польск. і чэш. мовах яны ўстанавіліся па ўзору ням. Hof machen, hofieren, франц. faire la cour (Брукнер, 105; Махэк₂, 136 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вызыба́ць ’расхістаўшы, выцягваць’; ’вызваляць з бяды’ (Нас.); ’выганяць’ (Хрэст. дыял., 33, віц.), вызыбацца ’вырасці’ (КТС). Рус. дыял. калуж. вызыба́ть ’падымаць, выцягваць’, валаг. ’выкідваць’, смал., пск. ’атрымліваць (доўг)’. Да зыбаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выганя́сты, выго́ністы ’гонкі, выносны’ (Янк. III). Ад выганя́ць ’хутка расці’ (да гнаць), суфіксацыя ‑я́сты, ‑і́сты, характэрная для ўтварэння якасных прыметнікаў, часцей ад назоўнікаў; параўн. чэш. паралель výhon ’расток, адростак’, vyhnati ’выпусціць расток’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пярэ́палах, ‑у, м.
1. Тое, што і перапалох. Рабцэвічу зрабілася няёмка за пярэпалах, што нарабіў ён сваім прыходам. Мехаў.
2. звычайна мн. (пярэ́палахі, ‑аў). Хвароба, якая, згодна з забабоннымі ўяўленнямі, узнікае ад спалоху. — Ды ўжо ж, прыйдзецца да бабкі ісці, пярэпалах выганяць, — жартам адказала Алаіза. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пашты́рыць, выштырыць, праштырыць, штьірыць ’гнаць; выганяць, выправоджваць сілай’ (дзярж., Нар. лекс.). Лексема штьірыць генетычна роднасная з такім!, як (вы‑)турыць, штурхаць, рус. торкать ’штурхаць, біць’, якія да прасл. tbrk stbrk- гукапераймальнага паходжання (Фасмер, 4, 83).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Збанітава́ць ’зняважыць, аблаяць’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-бел. банитовати ’выганяць’, ст.-польск. banitować ’тс’ (Булыка, Запазыч., 36); прэфіксацыя з‑ (< *jьz‑) фактычна паўтарае ўжо наяўную ў корані семантыку. Польск. banita ’выгнанец’ < с.-лац. bannitus ’прыгавораны на выгнанне’ (SWO, 68).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выкола́чивать несов.
1. выбіва́ць;
2. перен. (получать путём принуждения) разг. выця́гваць;
3. перен. (зарабатывать) прост. выганя́ць, выбіва́ць; см. вы́колотить;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)