кар’еры́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Чалавек, які імкнецца зрабіць кар’еру і клапоціцца толькі пра асабісты поспех, не лічачыся з грамадскімі інтарэсамі. Суіснаваць я адмаўляюся З падлюгамі і кар’ерыстамі. Панчанка. У нашым грамадстве няма месца кар’ерыстам і несумленным людзям. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хуліга́ністы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Схільны да хуліганства. У яго ёсць свая кампанія з хлопцаў, сярод якіх — і асабісты непрыяцель Мішы з свайго ж двара, шасцікласнік-другагоднік Паўка, хлапец зухаваты, хуліганісты, задзірлівы. Хадкевіч.
2. Такі, як у хулігана. Хуліганісты выгляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трынаццацігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Узростам у трынаццаць год. Трынаццацігадовы хлопчык. □ У 1911 годзе адкрыта аб адной толькі К. Буйло, трынаццацігадовай тады паэтэсе, Багдановіч сказаў, што яна «абяцае развіцца ў праўдзіва асабісты талент». Лойка.
2. Працягласцю ў трынаццаць год. Трынаццацігадовы перапынак у рабоце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Персона ’асоба, чалавек’ (ТСБМ), ст.-бел. персона, парсона, персуна, парсуна ’асоба’ (1388 г.) запазычана са ст.-польск. persona, parsona, parsuna (XIV ст.), якія з лац. persōna ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 23; Кюнэ, Poln., 86), вытворнае персанальны, ст.-бел. персональный ’асабісты, персанальны’ (1615 г.) запазычана са ст.-польск. personalny ’тс’ (XVI ст.) < лац. persōnālis ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 32).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ли́чный
1. (относящийся к личности, персональный) асабі́сты;
ли́чное уча́стие асабі́сты ўдзел;
ли́чная заинтересо́ванность асабі́стая заціка́ўленасць;
ли́чные ве́щи асабі́стыя рэ́чы;
ли́чное мне́ние асабі́стая ду́мка;
ли́чная охра́на асабі́стая ахо́ва;
2. (относящийся к лицам) асабо́вы;
ли́чный соста́в асабо́вы склад;
3. грам. асабо́вы;
ли́чное местоиме́ние грам. асабо́вы займе́ннік.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскасі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
Уст. Расфарміраваць. Раскасіраваць полк. □ І калі наш ЦК заўсёды будзе ведаць, колькі ёсць у данай арганізацыі арганізаваных рабочых, з іх думкай ЦК павінен лічыцца і абавязак раскасіраваць мясцовы камітэт па патрабаванне арганізаваных рабочых. Ленін. // Расфарміраваўшы якое‑н. падраздзяленне, размеркаваць асабісты састаў.
[Ад ням. kassieren.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрата́р I, -ра́ м., в разн. знач. секрета́рь;
асабі́сты с. — ли́чный секрета́рь;
с. вы́барчай камі́сіі — секрета́рь избира́тельной коми́ссии
сакрата́р II, -ра́ м., зоол. секрета́рь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыва́тны, -ая, -ае.
1. Які з’яўляецца асобнай часткай чаго-н., не агульны, не тыповы.
П. вывад.
Заключэнне ад агульнага да прыватнага (наз.). П. факт.
2. Асабісты, не грамадскі, не дзяржаўны.
Прыватная тэлеграма.
Прыватная справа.
3. Які належыць пэўнай асобе, не грамадству, не дзяржаве.
Прыватная ўласнасць.
П. заказ.
4. Які мае адносіны да асабістага, індывідуальнага валодання, дзейнасці, гаспадаркі і адносін, якія адсюль вынікаюць.
Прыватнае жыццё.
○
Прыватная пастанова (спец.) — пастанова, якая выносіцца судом па пытанні, што не падлягае яго кампетэнцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
секрета́рь
1. сакрата́р, -ра́ м.;
ли́чный секрета́рь асабі́сты сакрата́р;
учёный секрета́рь вучо́ны сакрата́р;
секрета́рь собра́ния сакрата́р схо́ду;
2. зоол. сакрата́р, -ра́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ула́сны, -ая, -ае.
1. Які належыць каму-, чаму-н. як уласнасць.
Уласная машына.
2. Свой, асабісты.
Зрабіць што-н. уласнымі рукамі.
На ўласныя вочы ўбачыць.
Па ўласнай волі.
3. Які знаходзіцца ў непасрэдным распараджэнні, падпарадкаванні каго-, чаго-н.
У. карэспандэнт.
Уласная канцылярыя.
4. Літаральны, сапраўдны.
Ва ўласным сэнсе слова.
5. Уласцівы толькі каму-, чаму-н., без пабочных дабавак (спец.).
Уласная вага цела.
○
Уласнае імя — у граматыцы: назоўнік, які з’яўляецца асабовай індывідуальнай назвай каго-, чаго-н.; проціл. агульнае імя.
Полацк — уласнае імя горада.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)