◎ Мянтосіць ’мянціць’ (смарг., Сл. ПЗБ). З польск. miętosić ’мяць, камячыць’ (Мацкевіч, там жа, 3, 105), але пры ад’ідэацыі мета, мянця ці мянташка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няба́вам (niebawam) ’праз некаторы час’ (Пятк. 2). Да бавіць (гл.), утворана пры дапамозе суф. -ам, па паходжанні — канчатак творн. скл. м. р.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падка́рні ’маленькія саначкі, якія прычэпліваюцца да санак пры перавозцы бярвення’ (Жд. 2). Гл. карьі©© ‑н‑, відаць, пад уплывам карнаты, карпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасвінуць ’згарнуць (аб некалькіх прадметах)’ (Нас.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі па‑ і польск. zwinąć Агарнуць, зматаць’, ‑с, як у савіць Авіць’ (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паціні́к ’асоба, якая падслухоўвае, падглядвае’ (КЭС, лаг.). Утварылася ад + патаемны, якое пры ад’ідэацыі выразу па цямне ’калі цёмна’ відазмянілася ў + пацямнік > паціны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́ката, пеката́ ’пякотка’ (барыс., чэрв., Сл. ПЗБ). Утвораныя пры дапамозе суф. ‑ат‑а са значэннем ’вынік дзеяння’ ад пе́кці/ пе́кчы < пячы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пліша́ль ’абсевак’ (шарк., ЛА, 2) утворана пры дапамозе экспрэсіўна^ суф. ‑аль ад плеш, якое ад *plěx‑ і суф. *-ь. Да iviexf (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Прываро́цце (прыворо́тьте) ’вір, глыбокая яма на рэчцы’ (бяроз., ЛА, 2). Лексікалізацыя словазлучэння прыназоўніка пры і дзеяслоўнага кораня варо́т(‑ч‑)/‑ц‑. Гл. варочаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Размелькава́ць эмац. ’абдумаць’ (Юрч. СНЛ). Ад мелькаваць ’меркаваць’ (там жа) < меркава́ць (гл.) з дапамогай прыстаўкі раз-; пры гэтым адбылася мена р//л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́тухны ‘тут’, ‘прынамсі тут’, ‘тут-такі’ (Нас.). Да ту́т 1 (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ухн‑ з ласкальным значэннем (параўн. бо́жухна, ма́тухна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)