Гу́та ’гута, завод’. Ст.-бел. гута ’тс’ (Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск. huta ’тс’ (а гэта са ст.-в.-ням. hutta, с.-ням. hutte). Гл. Слаўскі, 1, 440–441; Кюнэ, Poln., 59; Бернекер, 379–380; Брукнер, 174. Параўн. і рус. гу́та (гл. Фасмер, 1, 479).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дамо́ўленасць, ‑і, ж.
Пагадненне, дасягнутае ў выніку перагавораў. У гэтым годзе, па дамоўленасці праўлення калгаса з прамкамбінатам, цагельны завод пачаў працаваць раней звычайнага. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электрамехані́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да электрамеханікі. Электрамеханічны завод.
2. Заснаваны на механічным і электрычным уздзеянні на што‑н. Электрамеханічная апрацоўка металаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гамэ́рня ’сварка’ (Жд. 2). Запазычанне з польск. hamernia ’гамарня; плавільны завод і да т. п.’ Значэнне тут другаснае (параўн. гама́рня 2, гл.). Форма гамэ́рня пацвярджае, што і гама́рня 1 была запазычана непасрэдна з польск. мовы (насуперак Рудніцкаму, 553–554, які выводзіў гамарня прама з ням. крыніцы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кафля́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кафлі. // Прызначаны для вытворчасці кафлі. Кафляны цэх. Кафляны завод. // Зроблены з кафлі, абліцаваны кафляй. Кафляныя сцены. Кафляная грубка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намяча́цца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да намеціцца 1.
2. Папярэдне планавацца. Намячаецца павелічэнне аб’ёму прадукцыі. Намячаецца пабудаваць завод. □ Атака намячалася на досвітку, пасля артпадрыхтоўкі. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́кавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да туку (у 1 знач.). Тукавая сумесь. Тукавы завод. Тукавая прамысловасць. // Прызначаны для ўнясення ў глебу тукаў. Тукавая сеялка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарба́рня, ‑і, ж.
Майстэрня па вырабу шкур; гарбарны завод. Па гарбарнях ды слясарнях, сярод краўцоў, шапачнікаў ды шчотачнікаў пайшлі гутаркі наконт урачыстага святкавання 1 Мая. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Калені́ца ’попельны (паташны) завод, дзе перапальваецца (гартуецца) попел для канатнага завода’ (крыч., Меер, 1786). Відаць, рэгіянальнае ўтварэнне; адносна структуры параўн. укр. закарп. калениця ’посуд, у якім прыстаўляюць гліну для мазання’, параўн. калання ’пэцканне’, каляти ’пэцкаць, брудзіць’, рус. фальк. каленецкая страла ’гартаваная страла’. Да каліць ’паліць’, ’гартаваць’ гл. каліцца ’гартавацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шкляны́ в разн. знач. стекля́нный; (связанный с изготовлением стекла — ещё) стеко́льный;
~на́я ма́са — стекля́нная ма́сса;
~на́я папе́ра — стекля́нная бума́га;
~ны́я во́чы — стекля́нные глаза́;
ш. заво́д — стеко́льный (стекля́нный) заво́д;
◊ трыма́ць пад ~ны́м каўпако́м — держа́ть под стекля́нным колпако́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)