ры́фма, -ы, мн. -ы, рыфм і -аў, ж.
Сугучнасць канцоў вершаваных радкоў.
Мужчынская р. (з націскам на апошнім складзе вершаванага радка). Жаночая р. (з націскам на перадапошнім складзе вершаванага радка). Гаварыць у рыфму.
|| прым. ры́фменны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нямы́, -а́я, -о́е.
1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць.
Нямое дзіця.
Школа для нямых (наз.).
2. перан. Маўклівы, ціхі.
Нямая цішыня.
3. перан. Скрыты, затоены.
Н. папрок.
○
Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.
Нямое кіно — неагучанае кіно.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Утвараць раскацістыя гукі.
Ракоча і пеніцца мора.
Трактар ракоча.
2. Гаварыць, спяваць нізкім раскацістым голасам.
За дзвярыма ракатаў начальніцкі бас.
|| наз. раката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́йкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Абл. Гаварыць, пускаць пагалоскі, чуткі. — Ат, можа і няпраўда гэта зусім. Мала што дзейкаюць людзі. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саладкамо́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Кніжн. (з адценнем пагарды). Які ўмее гаварыць прыгожа, захапляюча, цікава.
2. Разм. Ліслівы, няшчыры, крывадушны. Саладкамоўны гаварун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́село нареч., безл., в знач. сказ. ве́села;
ве́село говори́ть ве́села гавары́ць;
мне ве́село мне ве́села.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мате́рия в разн. знач. матэ́рыя, -рыі ж.;
◊
говори́ть о высо́ких мате́риях гавары́ць аб высо́кіх матэ́рыях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зала́дзіць², -джу, -дзіш, -дзіць; зак., з інф., што і без дап. (разм.).
1. Паўтараючыся, гаварыць адно і тое ж.
Заладзіў і вярзе адно і тое ж.
2. Пачаць зацяжна ісці (пра дождж), дзьмуць (пра вецер).
Заладзіў дождж надоўга.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Гавэ́ндзіць ’гаварыць’ (слонім., Арх. Бяльк.), гаве́ньдзіць ’размаўляць, траціць час у пустых размовах’ (Бяльк.), рус. смал. гаве́ндить ’гаварыць пустое’. Бясспрэчна, запазычанне з польск. gawędzić ’тс’, як і гавэ́нда (гл.). Запазычана з польск. і слова гавэ́ндаць ’гаварыць пустое, бяссэнснае’ (Шат.). Параўн. польск. рэдкае gawędać ’гаварыць’ (Варш. сл., I, 810).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сакрэ́тнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Гаварыць з кім‑н. па сакрэту; таптацца. Дзяўчаты сакрэтнічалі, седзячы на выстаўленых у калідор сталах. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)