сляпі́ца, ‑ы, ж.

У выразе: лезці сляпіцаю ў вочы гл. лезці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ува́жны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і уважлівы. Уважны слухач. Уважныя вочы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адабраць ​1.

•••

Адбіраць вочы — сляпіць, асляпляць. І ўсюды чыста, бель такая, Што проста вочы адбірае. Колас.

Адбіраць капейкі — забіраць апошнія грошы ў таго, у каго іх мала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасалаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Зрабіцца невыразным, мутным ад стомленасці, ап’янення і пад. (пра вочы). Вочы ў многіх пасалавелі ўжо, але людзі яшчэ трымаліся, змагаючыся з магутным гіпнозам ад манатоннай прамовы. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раско́сы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае касы разрэз (пра вочы). Твар у жанчыны быў круглы, але невялікі; вочы па-татарску раскосыя, пад вачамі шырокія скулы. Чыгрынаў.

2. З раскосасцю (у 2 знач.). Раскосы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да выбраць.

•••

Вочы выбіраць — з’едліва, здзекліва дакараць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

казе́ліць,

У выразе: казеліць вочы — скасавурыўшыся, пільна ўглядацца ў каго‑, што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напаўрасплю́шчаны, ‑ая, ‑ае.

Не зусім расплюшчаны (пра вочы). Ляжаць з напаўрасплюшчанымі вачамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазаплю́шчваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак., што.

Заплюшчыць вочы — пра ўсіх, многіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Безік ’вока’ (Яўс.). Мабыць, звязана з бізюкі́ ’падслепаватыя вочы’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. бизо́й ’сляпы’. Гэта апошняе Фасмер (1, 164) лічыць цёмным словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)