Сярпа́нка ’марля’ (Мат. Гом.), сярпя́нка ’лёгкая баваўняная тканіна’ (ТСБМ), серпано́к ’тонкае палатно’ (Нар. Гом.), серпаночэк ’рэдка вытканае палатно на намёткі’ (пін., Кольб.), сарпа́нка, сарпано́к ’вясельны галаўны ўбор’ (ТС), сырпано́к ’белая хустка’ (Сл. Брэс.). Параўн. укр. се́рпа́нка, се́рпа́нок ’празрыстая тканіна, жаночае пакрывала на галаву’, рус. серпя́нка ’рэдкая тканіна з ільну’, польск. sierpanka ’тонкая тканіна, пакрывала’. З тур. serpenek, што з перс. särpänäk ’жаночае пакрывала на галаву’ (Фасмер, 3, 610; ЕСУМ, 5, 221). Няясныя адносіны да сарпі́нка ’лёгкая баваўняная тканіна ў палоску ці ў клетку’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), для якой мяркуецца іншае паходжанне, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тры́хі ў рыфмаваным выразе тры́хі да мні́хі ‘пра дарэмную трату часу’ (брагін., З нар. сл.). Параўн. укр. три́хи ‘трэнне; мітусня, клопат’, рус. три́ха, тры́ха ‘працёртая рэдзька’, ‘бульба, якая засталася на зіму ў зямлі’, што схіляе да думкі пра вытворчасць ад церці (аналагічна ЕСУМ, 5, 558). Другая частка выразу мае тыповы для рыфмовак пачатак з губным м і, відаць, блізкая па семантыцы да першай, магчыма, ад мяць, мну, як церці, тру (гл.), і ў такім выпадку толькі фармальна набліжаецца да мні́хі (< польск. mnich ‘манах’). Семантыка выразу дэманструе іранічныя адносіны да падобных заняткаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
о́рдэнскі 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ордэна 1. Федзю асабліва зацікавілі тры рады ордэнскіх стужак на сінім мундзіры начальніка міліцыі. Нядзведскі.
о́рдэнскі 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ордэна 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кама́ндны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да каманды (у 1, 3 знач.). Каманднае першынство. Камандны залік.
2. Які мае адносіны да камандавання (у 2 знач.); камандзірскі. Камандныя пасады. Камандныя кадры. Камандны састаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заво́дскі, ‑ая, ‑ае і завадскі́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да завода 1 (у 1 знач.). Заводскія трубы. Завадскія карпусы.
2. Які мае адносіны да завода 1 (у 2 знач). Заводская канюшня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
відавы́ 1, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да віду 1 (у 1 знач.). Відавы фільм.
відавы́ 2, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да віду 2 (у 2, 3 знач.). Відавыя паняцці. Відавыя прыкметы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скапе́цкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да скапца (у 1 знач.), уласцівы яму. // Такі, як у скапца.
2. Які мае адносіны да скапца (у 2 знач.), скапецтва (у 2 знач.). Скапецкія абрады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́ладавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да соладу (у 1 знач.). Соладавы цукар. // Які з’яўляецца соладам. Соладавы раствор. // Прыгатаваны з соладам. Соладавы пернік. Соладавыя дрожджы. // Які мае адносіны да вытворчасці соладу. Соладавы цэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэнаро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тапара (у 1 знач.). Тэнаровыя ноты. // Прызначаны для тэнара, які выконваецца тэнарам. Тэнаровая партыя. Тэнаровая арыя.
2. Які мае адносіны да тэнара (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філе́йны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да філе 1 і філею. Філейная выразка. // Прыгатаваны з філе 1. Філейная каўбаса.
2. Які мае адносіны да вырабу філе 1 (у 2 знач.). Філейны цэх.
філе́йны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да філе 2, з’яўляецца філе 2. Філейная вышыўка.
2. Прызначаны для вырабу філе 2. Філейная іголка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)