Verbum

ахаладзе́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які ахаладзеў, астыў. Сонца ласкава грэла яе [Гэльчына] маладое ахаладзелае цела. Чарот.

2. перан. Які стаў да ўсяго абыякавы, страціў сілу пачуцця, свежасць ўспрымання.

ашэ́рхлы, ‑ая, ‑ае.

Падсохлы, падмёрзлы; падшэрхлы. Сонца не па-летняму ўжо, але яшчэ зырка свяціла, слізгаючы косымі промнямі па пажоўклай траве, па ашэрхлай ужо восеньскай зямлі. Кавалёў.

малатабо́ец, ‑бойца, м.

Рабочы ў кузні, які працуе вялікім ручным молатам. Яшчэ да ўсходу сонца Штодзень прыходжу ў кузню я Падручным ці малатабойцам Папрацаваць у каваля. Танк.

негара́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае высокай тэмпературы, не стварае гарачыні. Негарачы чай. □ Негарачае восеньскае сонца залівала пакой святлом. Самуйлёнак.

2. Халаднаваты, памяркоўна цёплы. Негарачае лета.

прыспа́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыстаць.

2. у знач. прым. Са слядамі сну. Празрыстасць бліскучага сонца і яркая зелень.. асляпілі Зосіны прыспаныя вочы. Гартны.

умяшча́льня, ‑і, ж.

Месца, ёмішча, прызначанае для чаго‑н. Плошча... Ці не, не плошча — хутчэй гэта вялізная празрыстая ўмяшчальня паветра і сонца, накрытая ясным блакітам неба. Палтаран.

шыро́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі шырокі. У стэп шырозны Машыны гулкія пайшлі. Калачынскі. І сонца Вітае Шырозныя шумныя кроны, Дзе Свіслач малая Бруіцца З Лагойшчыны сонна. Дзеружынскі.

сма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., што і без дап.

1. Гатаваць на агні (мяса, рыбу, грыбы і пад.). Раскладалі вялікі агонь, на ражнах смажылі сала. Чарнышэвіч. Не паспела паказацца ў пакоі Вольга Сцяпанаўна, як Тарас Іванавіч закамандаваў: — Смаж яечню! Колас.

2. безас. Пра сухасць у роце, выкліканую смагай, жаданнем піць. Ад селядца смажыць. □ Смажыць. Даўно апаражнілі бутэлькі з вадой, што былі ў дзяўчат. Пташнікаў. На другім ад Ланска прыпынку.. [Мікалай] сказаў Данілу, што ідзе напіцца халоднай вады — смажыла надта пасля сала, — і выйшаў. Пальчэўскі.

3. Апякаць прамянямі, паліць (пра сонца). Сонца не пякло, а смажыла зямлю. Капыловіч. Калі ўспыхвае пунсовы ранак, сонца неміласэрна пачынае смажыць стэп. Лукша.

вы́каўзаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад выкаўзаць.

2. у знач. прым. Гладкі ад коўзання. На выкаўзаным снезе так іскрыла сонца, што аж рэзала ў вачах. Карпюк.

велічэ́зны, ‑ая, ‑ае.

Надзвычай вялікі; велізарны. За лугам, за лесам ляжаў, нібы астываючы, велічэзны шар сонца. Гамолка. На месцы барака і ўглыб вуліцы вырас велічэзны хімічны завод. Чорны.