черда́к м.

1. (жилого помещения) гара́, род. гары́ ж., гары́шча, -ча ср.; (нежилого помещения) вы́шкі, род. вы́шак ед. нет;

2. (комната под самой кровлей) падда́шак, -шка м.;

жить на чердаке́ жыць на падда́шку;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ду́дка ж.

1. (музыкальный инструмент из тростника или дерева) ду́дка, свире́ль;

2. по́лый ствол расте́ния;

◊ скака́ць пад (чыю) ~ку — пляса́ть под (чью) ду́дку;

ігра́ць у адну́ ~ку — дуде́ть в одну́ дуду́ (ду́дку)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падсадзі́ць сов.

1. в разн. знач. подсади́ть;

п. на каня́ — подсади́ть на ло́шадь;

п. кве́так — подсади́ть цвето́в;

п. да каго́-не́будзь — подсади́ть к кому́-л.;

2. (под низ чего-л.) подложи́ть, подсу́нуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэда́кцыя ж., в разн. знач. реда́кция;

кні́га пад ~цыяй прафе́сара — кни́га под реда́кцией профе́ссора;

но́вая р. апо́весці — но́вая реда́кция по́вести;

заўва́га ад ~цыі — примеча́ние от реда́кции;

у памяшка́нні ~цыі — в помеще́нии реда́кции

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подчинённый

1. (покорённый) пако́раны, ско́раны;

2. (поставленный в зависимость) падпара́дкаваны; (зависимый) падле́глы;

подчинённый зако́ну падпара́дкаваны зако́ну;

3. (поставленный под непосредственное руководство — по службе, работе) паднача́лены;

4. сущ. паднача́лены, -нага м.;

5. грам. зале́жны, падпара́дкаваны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сагну́цца сов.

1. в разн. знач. согну́ться;

ад я́блыкаў ~лася галі́на — под тя́жестью я́блок согну́лась ве́тка;

к шасці́дзесяці гада́м ён зусі́м ~ну́ўся — к шести́десяти года́м он совсе́м согну́лся;

не с. пад уда́рам во́рага — не согну́ться под уда́ром врага́;

2. покорёжиться, изогну́ться;

у агні́ жале́за ~ну́лася — в огне́ желе́зо покорёжилось (изогну́лось);

3. (от холода и т.п.) съёжиться;

◊ с. ў тры пагі́белі — согну́ться в три поги́бели;

с. ў дугу́ — согну́ться в дугу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

суд м.

1. род. суда́ суд;

Вярхо́ўны С. — Верхо́вный Суд;

с. ідзе́! — суд идёт!;

адда́ць пад с. — отда́ть под суд; преда́ть суду́;

быць пад судо́м — быть под судо́м;

2. род. су́ду (мнение, заключение) суд;

с. гісто́рыі — суд исто́рии;

◊ сваі́м судо́м — свое́й вла́стью;

паку́ль с. ды спра́ва — пока́ суд да де́ло;

чыні́ць с. і распра́ву — твори́ть суд и распра́ву;

на няма́ і су́ду няма́ — посл. на нет и суда́ нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падпа́сці сов.

1. (пад што) подпа́сть, (влиянию — ещё) подве́ргнуться (чему);

п. пад уплы́ў — подпа́сть под влия́ние, подве́ргнуться влия́нию;

2. разг. (о болезни) прики́нуться;

3. разг. яви́ться, прийти́;

~па́ла ахво́та — яви́лось жела́ние, пришла́ охо́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Па 1 — прыіменная прыстаўка. Вытворныя з гэтай прыстаўкай маюць значэнне ’прадмет, падобны да таго, што названа ўтваральным словам, але які не з’яўляецца ім у поўнай меры’ (Сцяцко, Белар. словаўтв., 227), параўн. пазара́нак, паве́ка, па́сын і г. д. У канфіксальных утварэннях магчымы і іншыя значэнні: ’месца, прастора, дзе было тое, што названа ўтваральным словам’, ’меншая мера праяўлення з’яў, якія названы ва ўтваральным слове’ і г. д. (гл. Сцяцко, там жа, 241 і наст.). Агульнаслав., параўн. рус., укр. па‑, ст.-слав. па‑, польск., чэш., славац. pa‑, серб.-харв. па̏‑ і г. д. (гл. Мейе, Études, 161). Прасл. pa‑; у дзеясловах ёй адпаведнае po‑, суадносна як і pra‑ : pro‑, par‑ : por‑. Аналагічная дваістасць у балт. мовах: літ. po‑ (у імёнах), pa‑ (у дзеясловах), ст.-прус. pa : pa; у авесц. pa : pa (гл. Траўтман, 203; Фасмер, 3, 181; ESSJ, 1, 160 і наст.). Параўноўваецца са ст.-прус. pa : pa ’под, пасля, суадносна’, літ. po ’пасля, под’, авесц. pa‑, pa‑ і г. д., (Траўтман, BSW, 203; Фасмер, 3, 181; у Фасмера гл. і інш. літ-ру).

Па 2 (прасл. po, pa‑). Прыназоўнік і прыстаўка. Агульнаславянскае, параўн. рус. по, польск. po, балг. по і г. д. Іншая ступень вакалізму прыстаўкі: pa‑ — у імёнах. Адпаведнікі ў іншых і.-е. мовах: літ. pa‑, іменны прэфікс pó‑, лат. pa, ст.-прус. pa‑, po‑, лац. po‑ ў positus ’які пастаўлены’, pōnō ’стаўлю, кладу’, алб. pa ’без, зноў’, хец. pē ’туды’ (Траўтман, 203; Мюленбах-Эндзелін, 3, 1), грэч. έπᾱ ’ад’, ст.-інд. ā́pa ’прэч’. З прычыны поліфункцыянальнасці і вялікага семантычнага аб’ёму слав. po ўзводзіцца часткова і да і.-е. *pos, якое прадстаўлена ў літ. pas ’пры, у’, pãstaras ’апошні’, ст.-інд. pacca ’ззаду, следам, пазней’, лац. post ’потым’ (Мейе, Études, 155; Уленбек, 167). Гл. таксама Фасмер, 3, 292 і наст.; ESSJ, 1, 178 і наст.

Па 3 ’асобная фігура ў танцы’ (ТСБМ). З франц. pas ’крок’, відавочна, праз рус. па ’тс’ (Параўн. Крукоўскі, Уплыў, 84).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

предводи́тельство

1. (действие) правады́рства, -ва ср.; (руководство) кіраўні́цтва, -ва ср.; кама́ндаванне, -ння ср.;

под предводи́тельством ста́рого партиза́на пад кама́ндаваннем старо́га партыза́на;

предводи́тельство отря́дом кіраўні́цтва (кама́ндаванне) атра́дам;

2. (звание, должность дворянства) ист. марша́лкаўства, прадвадзі́цельства, -ва ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)