астыгматы́зм, ‑у, м.
Спец. Недахоп аптычнай сістэмы або праламляльнай здольнасці вока, які заключаецца ў тым, што прамені, выйшаўшы з аднаго пункта, не збіраюцца зноў у адным фокусе і адбітак (адлюстраванне) атрымліваецца расплывістым.
[Ад грэч. «а» — не і stigme — пункт, метка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абстрэ́лены, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і абстраляны (у 2 знач.). Палонны, відаць, быў абстрэлены салдат, бег ён заломваючы крута ўбок, часам падаў, хуценька ўсхватваўся з зямлі і зноў імчаў наперад. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяста́ктны, ‑ая, ‑ае.
Які не выяўляе такту ў абыходжанні з кім‑н.; нетактоўны. Бястактны чалавек. // Які сведчыць пра адсутнасць такту. Бястактнае пытанне. □ І мне зноў сорамна за мой бястактны, недаравальны выбрык. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засаката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; зак.
Пачаць сакатаць. // Азвацца сокатам; прасакатаць. Куры дружна засакаталі і гэтак жа дружна пачалі збіраць.. зярняткі. Рылько. Недзе за лесам засакатала некалькі кулямётаў, і зноў усё сціхла. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размя́класць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць і стан размяклага. Размякласць грунту. □ Карацей кажучы, навалілася на мяне сёння ўсякая ўсячына, — жаласна прамовіў Ваўчок, але праз момант размякласць у яго прайшла, ён натапырыўся зноў. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секунда́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Сведка і пасрэднік кожнага з удзельнікаў дуэлі. О, д’ябал! Зноў разважлівыя секунданты Зарадзілі нашу зброю Не тымі набоямі... Сіпакоў.
2. Пасрэднік і памочнік удзельніка спартыўнага спаборніцтва.
[Ад лац. secundans, secundantis — які садзейнічае, дапамагае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціхма́ны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і ціхмяны. Глушак зноў паглядзеў на лысаватага: а гэты, можа, і праўда ціхманы і добры. Мележ. Даўней Хведар быў ціхманы, сарамлівы і крыху цельпукаваты хлопец. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заадно́, прысл.
1. Сумесна, у згодзе з кім‑н. (быць, дзейнічаць і пад.). Быць з сябрамі заадно. □ Бізун, штык і куля царскіх катаў пераконвалі сялян, што памешчыкі і чыноўнікі дзейнічаюць заадно. Лушчыцкі.
2. Разам з тым, адначасова, мімаходам. [Міхась] зноў і зноў дакараў у думках сястру, а заадно і Толю, што яны згадзіліся пусціцца ў.. далёкую і небяспечную дарогу. Якімовіч. Настаўнік вырашыў завітаць да пісара. Цікава зірнуць, што на дварэ робіцца, а заадно і клопат пазбыць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бадзя́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑дзяцы, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Тое, што і бадзяга 2. Заўтра зноў прыходзь сюды, бадзяка, Каб песню даспяваць і скончыць казку. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бард, ‑а, М ‑дзе, м.
Спявак-паэт старажытных кельцкіх плямёнаў; у вобразным ужыванні — наогул паэт, пясняр. Узышоў зноў ясны месяц На лады ўсе перапеты У вершах даўніх і сучасных Бардаў, песняроў, паэтаў. Танк.
[Кельц. bard.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)