Verbum

Круль: тры круле ’назва свята вадохрышча ў католікаў, а таксама тэатралізаванага абходу — калядавання’ (Жыв. сл.). Ст.-бел. круль, кроль ’кароль’ (з 1351 г.). Польская форма і яе вытворныя атрымалі шырокае распаўсюджанне (гл. Булыка, Запазыч., 178).

Крыжа́к ₁ ’крыжаносец’ (ТСБМ, Нас., Яруш.). Ст.-бел. крыжакъ і іншыя вытворныя (Булыка, Запазыч., 176). Запазычанні з польскай мовы.

Крыжа́к ₂ ’падстаўка пад дзяжу’ (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Падстаўка ў выглядзе крыжа. Гл. крыж ₁.

Ма́руля ’салата’ (паўд.-усх., КЭС). Відавочна, з’яўляецца працягам ст.-бел. марулья (морулия) ’шаўкоўніца, Morus L.’ у варазе: шпинах и лобода и марулью, якое Булыка (БЛ, 9, 30) выводзіць са ст.-польск. morula < лац. morum ’шаўкоўніца’.

Менаві́та, менаві́це ’іменна’ (ТСБМ, Нас.), ст.-бел. меновите, мяновите ’тс’ (XVII ст.) запазычаны са ст.-польск. mianowicie ’пайменна’, меновитый ’канкрэтны’ (XVI ст.) < ст.-польск. mianowity ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 194; Свяжынскі, БЛ, 7, 1975, 47).

Па́льма ’паўднёвае вечназялёнае дрэва з высокім прамым ствалом і кронай з перыстых або веерападобных лістоў’. З польск. palma ’тс’. Ст.-бел. пальма (палма) (пач. XVII ст.) < ст.-польск. palma < лац. palma (Булыка, Лекс. запазыч., 148).

Патэ́нцыя, ст.-бел. потенция ’дзяржава, магутнасць’ (пал. XVII ст.) запазычана са ст.-польск. potencja, якое з лац. potentia ’моц, сіла’ (Булыка, Лекс. запазыч., 32). Сучаснае бел. патэнцыя магло быць яшчэ раз запазычаным праз рус. мову.

◎ *Паштыхава́ць, поштыховаць ’адцягнуць каваннем’ (ТС). З польск. posztychowat < sztych ’вастрыё’, ’шво, строчка’, з якога (ст.-польск.) і ст.-бел. штыхъ ’вастрыё’ (XVI ст.). Усе з с.-в.-ням. stich ’тс’ (Брукнер, 556; Булыка, Запазыч., 371).

Плебе́й ’чалавек ніжэйшага саслоўя (у Рыме), чалавек не арыстакратычнага паходжання’ (ТСБМ), ст.-бел. плебей, плебеусъ, плебеушъ (XVII ст.) запазычаны са ст.-польск. plebejusz, plebejus, якія з лац. plēbēius ’простанародны, просты, беспародны’ (Булыка, Лекс. запазыч., 26).

Семіна́рыя гіст. ‘сярэдняя спецыяльная (звычайна — духоўная) навучальная ўстанова’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Ст.-бел. семинариумъ, семинария, сыминарыумъ запазычана з польск. seminarium ‘тс’ < лац. seminarium (Булыка, Лекс. запазыч., 167), першапачаткова ‘месца пасадкі, школка’, ад semen ‘семя’.

Аге́нт. Новае запазычанне праз рускую мову (гл. Крукоўскі, Уплыў, 78), дзе ў сваю чаргу з ням. Agent (XVII ст.) (Шанскі, 1, А, 39). Ст.-бел. аент (1666) (Булыка, Запазыч.) з ст.-польск. ajent (Фасмер, 1, 60).