зямлі́стасць, ‑і, ж.

Уласцівасць зямлістага. Зямлістасць пяску. □ Была адна рыска, агульная для ўсіх настаўнікаў: гэта асаблівая бледнасць і зямлістасць колеру твараў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іржэ́ўніна і ржэ́ўніна, ‑ы, ж.

Разм. Адна сцябліна збажыны на зжатым полі. Нават кожная ржэўніна па-свойму сустрэне вясну; нагрэтая — лусне. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

галадо́к, ‑дку, м.

Род адна- і шматгадовых травяністых раслін сямейства гваздзіковых (расце на сухіх лугах, у барах і як пустазелле на палях).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэлі́гія, ‑і, ж.

Адна з форм грамадскай свядомасці — сукупнасць містычных уяўленняў, якія грунтуюцца на веры ў звышнатуральныя сілы і істоты (багоў, духаў).

[Лац. religio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фенілалані́н, ‑у, м.

Адна з незаменных амінакіслот, якая выяўлена ў арганізме чалавека, жывёл і раслін у свабодным стане і ў саставе бялкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фрыкцыён, ‑а, м.

Спец. Муфта для валаў, якая перадае вярчальны рух пры дапамозе сіл трэння паміж дэталямі, што прыціскаюцца адна да адной.

[Ад лац. frictio — трэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лапа́ная ’карцёжная гульня, у якой мяняюць карты для складання пар, і калі адна карта можа быць няцотнай, лішняй, таго, хто застаецца з ёй, называюць свінкай’ (Нас.). Дзеепрыметнік ад лапаць ’хапаць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

варыя́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Разнавіднасць чаго‑н. Варыянты рашэння задачы. // Адна з некалькіх рэдакцыі якога‑н. твора або яго часткі. Лемяшэвіч недзе чытаў раней гэту ўсходнюю легенду, праўда, крыху ў іншым варыянце і, пачуўшы яе з вуснаў Данілы Платонавіча, сам асэнсаваў інакш, чым раней. Шамякін. // У шахматах — адна з магчымых камбінацыя хадоў. Закрыты варыянт абароны.

[Ад лац. varians, variantis — які змяняецца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацвярці́на, ‑ы, ж.

Разм.

1. Адна чацвёртая частка бервяна, распілаванага ўдоўж па двух узаемна-перпендыкулярных дыяметрах.

2. Старажытная пасудзіна ёмістасцю ў адну чацвёртую частку вядра.

3. Адна чацвёртая частка чаго‑н. Чацвярціна яблыка. Чацвярціна тушы.

4. Тое, што і чацвяртак (у 2 знач.). [Зубковіч:] — А многа гэтай самай зямлі дома? [Мікіта:] — Так, трохі... На адзінаццаць душ чацвярціна. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нерэі́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — марская німфа, адна з дачок бога мора Нерэя.

2. Спец. Кольчаты марскі чарвяк.

[Грэч. Nērēis — дачка Нерэя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)