Verbum

спрут, -а, М спру́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Марская жывёла класа галаваногіх малюскаў з мешкападобным целам і васьмю шчупальцамі; васьміног.

2. перан. Увасабленне абсалютнага зла; распаўсюджаная метафара для абазначэння арганізацый, якія ўяўляюць небяспеку для грамадства (мафія, таталітарныя секты і пад.).

спя́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

1. У некаторых жывёл (мядзведзяў, барсукоў, кажаноў і інш.): стан паніжанай жыццядзейнасці, падобны на сон.

Зімняя с.

Залегчы ў спячку.

2. Неадольная санлівасць (разм.).

3. перан. Стан душэўнага здранцвення, бяздзейнасць, пасіўнасць.

|| прым. спя́чачны, -ая, -ае.

суха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Высушаны кавалак хлеба, булкі, а таксама гатунак сухога печыва.

Пачак сухароў.

Малочныя сухары.

2. перан. Сухі (у 8 знач.), нячулы чалавек (разм.).

Не чалавек, а с.

|| прым. суха́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

схіл, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Нахіленая паверхня чаго-н.; пакаты спуск.

С. страхі.

С. гары.

2. перан. Набліжэнне канца жыцця.

С. жыцця.

◊

На схіле дзён (гадоў) (кніжн.) — пры набліжэнні старасці.

|| прым. схі́лавы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

сярэ́браны, -ая, -ае.

1. Зроблены з серабра.

Сярэбраная лыжка.

2. Які змяшчае серабро.

Сярэбраная руда.

3. перан. Колерам або бляскам падобны да серабра.

С. іней.

4. Меладычна звонкі, высокага тону.

С. голас.

С. звон.

◊

Сярэбранае вяселле — дзень дваццаціпяцігоддзя шлюбнага жыцця.

тарча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.

1. Узвышацца, уздымацца над паверхняй, вытыркацца ўбок, уперад, уверх і пад.

З-пад снегу тарчалі дошкі.

2. перан. Знаходзіцца дзе-н., назаляючы сваёй непатрэбнай прысутнасцю (неадабр.).

Увесь дзень т. у суседзяў.

ткані́на, -ы, мн. -ы, -ні́н, ж.

1. Выраб, атрыманы ў працэсе ткання на ткацкім станку; матэрыя, матэрыял.

Ільняныя тканіны.

2. перан. Аснова, змест чаго-н.

Т. сюжэта.

|| прым. ткані́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ткані́навы, -ая, -ае (да 1 знач.).

тра́пны, -ая, -ае.

1. Які дакладна пападае ў цэль; метка накіраваны ў цэль.

Т. стрэл.

2. перан. Які дакладна і правільна падмячае, схоплівае што-н., дакладна і востра выражае, перадае асноўную сутнасць з’явы і пад.

Т. выраз.

|| наз. тра́пнасць, -і, ж.

тра́ціцца, -а́чуся, -а́цішся, -а́ціцца; незак.

1. Расходаваць свае грошы, сродкі на якія-н. патрэбы.

Т. на дарогу.

2. перан. Знікаць, праходзіць, губляцца.

З гадамі здароўе траціцца.

|| зак. патра́ціцца, -а́чуся, -а́цішся, -а́ціцца (да 1 знач.).

|| наз. тра́та, -ы, ДМ тра́це, ж.

узбагаці́цца, -гачу́ся, -гаці́шся, -гаці́цца; -гаці́мся, -гаціце́ся, -гаця́цца; зак.

1. Стаць багатым, разбагацець (разм.).

2. перан. Папоўніцца чым-н., стаць больш багатым па саставе, змесце і пад.

Бібліятэка ўзбагацілася новымі выданнямі.

У. вопытам.

|| незак. узбагача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. узбагачэ́нне, -я, н.