сашчамі́ць сов., прям., перен., разг. сжать, сти́снуть;
с. зу́бы — сжать (сти́снуть) зу́бы;
туга́ ~мі́ла сэ́рца — тоска́ сжа́ла (сти́снула) се́рдце
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сро́дак ‘прыём, спосаб дзеяння, захады’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Др.-Падб.). Ст.-бел. сродокъ, сродекъ ‘сярэдзіна; сродак’, запазычанне з ст.-польск. środek ‘сярэдзіна; сродак’ (Булыка, Лекс. запазыч., 186). Сучаснае бел. слова, ведаць, працягвае ст.-бел.; гл. яшчэ Карскі, Белорусы, 149; Кюнэ, Poln., 99. Далей да прасл. *serda ‘сярэдзіна’, *sьrdь‑ ‘сэрца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́рад, ‑у, М ‑дзе, м.
Шкода, якая прычынена руцэ, назе ці якім‑н. унутраным органам у выніку перанапружання або жыццёвай нягоды. Нажыць верад. Верад сэрца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кампенсава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад кампенсаваць.
2. у знач. прым. Які мае кампенсацыю (у 2 знач.); ураўнаважаны чым‑н. Кампенсаваны парок сэрца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скаламбу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Сказаць каламбур. — Слаўная ты кабетка, бабка Параска! — прамовіў настаўнік. — І сэрца тваё добрае і розум твой разумны! — скаламбурыў ён. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трохліне́йка, ‑і, ДМ ‑лейцы; Р мн. ‑неек; ж.
Разм. Трохлінейная вінтоўка. Бяры, мілы, трохлінейку, два падсумкі, патранташ, Цэлься ворагу ў сэрца, не прамаж. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гэй, выкл.
Разм. Вокліч, якім звяртаюцца да каго‑н., аклікаюць каго‑н. Гэй, наперад, покі сэрца Б’ецца, рвецца на прастор. Купала. — Гэй, дзядзька! — гукнула Харошка. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вінагра́днік, ‑у, м.
1. Участак, засаджаны вінаградам.
2. Кусты вінаграду. Гучаць мелодыі, і сэрца рвецца Туды, дзе ружамі цвітуць даліны, Дзе вінаграднік ля дарогі ўецца. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атупе́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан атупелага. Такія моманты бывалі ў жыцці Сашкі Стафанковіча, момантны жывёльны страх быццам бы прарываў атупеласць яго галавы і сэрца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
журлі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан журлівага. Зыбін супакоіў сябе тым, што гэта яго журлівасць нядоўгая. Мележ. Знаёмыя мясціны кранулі сэрца ціхім смуткам і журлівасцю. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)