прасто́ра, -ы, ж.
1. Адна з форм (поруч з часам) існавання матэрыі, якая бясконца развіваецца і характарызуецца працягласцю і аб’ёмам.
П. і час.
2. Працягласць, месца, неабмежаванае бачнымі памерамі.
Нябесная п.
3. Свабодны прамежак паміж чым-н., месца, дзе што-н. змяшчаецца.
Свабодная п. паміж сцяной і сталом.
|| прым. прасто́равы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дро́бязь, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. зб. Прадметы малой велічыні; дробны тавар.
Прадавалася розная д.: іголкі, ніткі, напарсткі, аплікі.
2. зб. Жывыя істоты дробнага памеру.
Добрая рыба не бралася, клявала адна д.
3. зб. Дробныя грошы, манеты.
У кішэні пазвоньвала д.
4. Што-н., не маючае істотнага значэння, малаважная рэч.
Гэта дробязі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Накара́скацца ’навязацца’ (кіраўск., Нар. сл.). Да караскацца ’карабкацца’ (гл.), аднак семантыка сведчыць аб сувязі з адна рукацца ’адвязацца, адчапіцца’, з якога, відаць, шляхам субстытуцыі суфіксаў і было ўтворана слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
назва́ние ср. на́зва, -вы ж.;
носи́ть назва́ние насі́ць на́зву (зва́цца);
◊
одно́ (то́лько) назва́ние адна́ (то́лькі) на́зва;
по назва́нью як заву́ць (клі́чуць);
под назва́нием пад на́звай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
акры́ленасць, ‑і, ж.
Уласцівасць акрыленага. Кідалася ў вочы і яшчэ адна новая рыса ў вобліку Ладуцькі — яго нейкая акрыленасць, упэўненасць. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галайстра́, ‑ы, ж.
Разм. пагард. Пра беднага чалавека. / у знач. зб. Спачатку жылося ў камуне не соладка. Сабралася адна галайстра. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лютэра́нства, ‑а, н.
Адна з плыней хрысціянскага пратэстанцкага веравызнання, якая ўзнікла ў 16 ст. ў Германіі на аснове вучэння Марціна Лютэра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратэктара́т, ‑у, М ‑раце, м.
Адна з сучасных форм залежнасці дзяржаў, якая дае магчымасць больш моцным капіталістычным дзяржавам падпарадкоўваць сабе слабейшыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́канс, ‑а, м.
Адна з трыганаметрычных функцый вугла, у прамавугольным трохвугольніку роўная адносінам гіпатэнузы да катэта, які прылягае да гэтага вугла.
[Ад лац. secans — сякучы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Анда ’адна’ (Дзмітр.). Магчыма, памылка друку — перастаноўка н — д ці вынік асіміляцыйна-дысіміляцыйных працэсаў: дн > нн > нд. Калі значэнне ’вось, нават’, магчыма, з літ. añdai (гл. Тапароў, Балтийские яз., 44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)