Verbum

перамо́га, -і, ДМ -мо́зе, мн. -і, -мо́г, ж.

1. Поспех у бітве, вайне, поўнае паражэнне праціўніка.

Дабіцца перамогі над ворагам.

2. Поспех у барацьбе за што-н., ажыццяўленне, дасягненне чаго-н. у выніку барацьбы, пераадолення чаго-н.

П. ў спаборніцтве.

◊

Пірава перамога (кніжн.) — перамога, здабытая вялікімі ахвярамі і таму роўная паражэнню [па імені эпірскага цара Піра].

мо́ра, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Частка акіяна: вялікая водная прастора з гаркаватасалёнай вадой, больш-менш адасобленая сушай або падводнымі падняццямі.

Чорнае м.

2. перан., каго-чаго. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.

М. людзей.

М. слёз.

|| прым. марскі́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

М. флот.

○

Марская хвароба — хваравіты стан, выкліканы гайданкай.

нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.

1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.

Н. сваёй працай.

2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).

Н. рэўматызм.

3. Пражыць нейкі час (разм.).

У гасцях доўга не нажывеш.

|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).

нарасці́ць, -рашчу́, -ро́сціш, -ро́сціць; зак.

1. чаго. Вырасціць у нейкай колькасці.

Н. кветак.

2. што і чаго. Вырасціць што-н. на чым-н.

Н. мускулы.

3. што. Павялічыць у памерах, дабаўляючы што-н.

Н. сцяну.

|| незак. наро́шчваць, -аю, -аеш, -ае; наз. наро́шчванне, -я, н. і нарашчэ́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

падштурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

1. Злёгку штурхнуць.

П. воз плячом.

2. Штурхнуўшы, падсунуць, наблізіць да чаго-н.

П. суседа да дзвярэй.

3. перан. Схіліць да чаго-н., прыспешыць з чым-н., паскорыць што-н. (разм.).

|| незак. падшту́рхваць, -аю, -аеш, -ае і падштурхо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

прылі́пнуць, -ну, -неш, -не; -іп, -іпла; -ні́; зак.

1. да чаго. Моцна прыстаць (пра што-н. ліпкае або да чаго-н. ліпкага).

Кашуля прыліпла да потнага цела.

2. перан. Тое, што і прыстаць (у 3 і 4 знач.; разм.).

Прыліпла са сваімі распытваннямі.

Прыліп нейкі дзіўны спадарожнік.

|| незак. прыліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак., каго-што і каго-чаго.

1. Сабраць дадаткова, да поўнай меры.

Д. ягад у кош.

2. Выбіраючы, знайсці патрэбнае.

Д. крэсла да гарнітура.

Д. матэрыі на сукенку.

3. Завяршыць набор чаго-н. (кнігі, артыкула і пад.).

Д. кнігу.

|| незак. дабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дасы́паць, -плю, -плеш, -пле; -плем, -плеце, -плюць; -паў, -пала; дасы́п; -паны; зак.

1. што. Скончыць сыпаць, насыпаць да пэўнага ўзроўню, дабавіць да поўнага.

Д. мяшок даверху.

2. чаго. Насыпаць дастаткова чаго-н.

Д. солі ў страву.

|| незак. дасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. дасы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. і дасыпа́нне, -я, н.

любі́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. чаго і з інф. Чалавек, які мае прыхільнасць да чаго-н.

Л. музыкі.

Л. пагаварыць.

2. Той, хто займаецца любімай справай не як прафесіянал; аматар.

Садавод-л.

|| ж. любі́цельніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

|| прым. любі́цельскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Л. спектакль.

распасце́рці, -стру́, -стрэ́ш, -стрэ́; -стро́м, -страце́, -стру́ць; распасцёр, -сце́рла; -стры́; -сцёрты; зак., што.

1. Шырока раскінуць (рукі, крылы).

2. Роўна, свабодна разгарнуць, разаслаць што-н. на паверхні чаго-н.

Р. коўдру на канапе.

3. перан., на каго-што. Пашырыць сферу дзеяння чаго-н.; распаўсюдзіць.

Р. сваю ўладу.

|| незак. распасціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.