Verbum

Муншту́к ’цуглі’, ст.-бел. мунштукъ, монштукъ, мунтштукъ ’тс’ (XVI ст.) запазычаны са ст.-польск. munsztuk, monsztuk, якім у суч: ням. мове адпавядае Mundstück ’тс’, ’мунштук’ (Булыка, Лекс. запазыч., 120; Жураўскі, Бел. мова, 62).

Парфу́ма ’духі, адэкалон’ (ТСБМ), парфу́м (Нас.), парфуна (Яруш.) ’тс’, парху́ма ’духі, пах’ (Шпіл.). Ст.-бел. парфума, перфума, перхуна (Булыка, Лекс. запазыч., 109). З польск. parfuma < франц. parfum < лац. perfumāre ’выпарацца’ (параўн. Брукнер, 396).

Рэ́гент ’часовы правіцель манархічнай дзяржавы; дырыжор хору, пераважна царкоўнага’ (ТСБМ). Ст.-бел. реентъ ’начальнік канцылярыі’ < ст.-польск. regent, rejent < лац. regēns, ‑ntis ’кіраўнік’ (Булыка, Лекс. запазыч., 59). Значэнне ’дырыжор’ з рус. ре́гент ’тс’.

Рэзідэ́нцыя ’месца, дзе пастаянна знаходзіцца ўрад, або асобы, якія займаюць высокія адміністрацыйныя пасады’ (ТСБМ). Ст.-бел. резыденцыя ’месца пастаяннага знаходжання прадстаўніка ўлады’ < ст.-польск. rezydencyja < с.-вяк.-лац. residentia (Булыка, Лекс. запазыч., 33).

Рэ́йсмус ’інструмент для правядзення паралельных ліній’ (ТСБМ), рэ́смас ’тс’ (Касп., Інстр. 2), рэ́смус ’тс’ (ТС, Інстр. 2), ’грунтвага, ватэрпас’ (Мат. Гом.). З ням. Reißmaß < reißen ’крэсліць’ і Maß ’мера’ (Булыка, СІС, 2, 318).

Рэскры́пт ’пісьмо манарха з аб’яўленнем узнагароды; адказ імператара на пададзене яму для вырашэння пытанне’ (ТСБМ). Ст.-бел. рескриптъ ’маніфест; выпіска з дакумента’ < ст.-польск. reskrypt < лац. rescrīptum ’імператарскі ўказ’ (Булыка, Лекс. запазыч., 57).

Га́ньба ’ганьба’ (БРС, Нас., Шат., Касп.), таксама ’прыродная вада’ (Шат., Касп.), укр. ганьба́, польск. gańba (старая форма), hańba (больш новая форма, пад уплывам чэш. мовы; гл. Слаўскі, 1, 401–402), чэш. hanba, н.-луж. gańba, в.-луж. hańba. Прасл. *ganьba (уласна дыял. прасл., толькі ў зах. і ўсх.-слав. мовах) — утварэнне ад дзеяслова *ganiti. Гл. падрабязна Слаўскі, там жа. Бернекер (1, 376) лічыў усх.-слав. словы паланізмамі, але, паводле Слаўскага (там жа), без дастатковай аргументацыі. Булыка (Запазыч., 78–79) лічыць ст.-бел. ганьба, ганба паланізмамі (як і вытворныя адсюль дзеясловы). Аб запазычанні, магчыма, сведчыць націск у бел. слове (га́ньба; параўн. укр. ганьба́). Сюды ганьбава́ць, га́ньбіць (БРС, Нас., Касп.), ст.-бел. ганбити (Булыка, Запазыч.), гане́бны (ст.-бел. ганебный; Булыка, Запазыч.). Укр. (ст.-укр.) ганба Цімчанка (1, 506) таксама лічыў запазычаннем з зах.-слав. моў (чэш. hanba, польск. hańba).

Баршчо́вы ’бурачковы (аб колеры)’ (Нас.). У ст.-бел. з XVII ст. (Нас. гіст., Булыка, Запазыч.). Ст.-укр. (з XVII ст.) барщевый, барщовый ’ярка-чырвоны’. Запазычанне з польск. barszczowy (ад barszcz, прасл. bъrščь, гл. боршч).

Вака́нсія (БРС). Запазычанне з рус. вакансия (Крукоўскі, Уплыў, 76), якое з’яўляецца кантамінацыяй ваканция (< польск. wakancja) і ваканс (фр. vacance) (Шанскі, 1, В, 6; Рудніцкі, 1, 295). Параўн. ст.-бел. ваканцыя < польск. (Булыка, Запазыч., 55).

Варо́к (ворак) ’кашалёк’ (Яруш.); ’мяшок на грошы, капшук’ (Бяльк.). Укр. во́рок ’мяшок’. Ст.-бел. вор ’мяшок’, ворок, ворек ’тс’ (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). З польск. wór, worek ’тс’ (да этымалогіі; гл. Брукнер, 631).