Verbum

нама́цаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Абмацваючы, адчуць наяўнасць чаго-н., знайсці, адшукаць.

Н. кашалёк у кішэні.

2. перан. Знайсці, адшукаць у выніку пошукаў; выявіць.

Н. слабыя месцы ў рабоце.

|| незак. нама́цваць, -аю, -аеш. -ае.

напластава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., чаго.

1. Накласці пластамі.

2. Нарэзаць пластамі (спец.).

Н. рыбы для салення.

3. перан. Пакінуць які-н. адбітак за доўгі перыяд часу.

|| незак. напласто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. напластава́нне, -я, н.

падко́п, -у, м.

1. гл. падкапацца, падкапаць.

2. мн. -ы, -аў. Падземны ход.

Пад падлогай быў п.

3. мн. -ы, -аў, перан. Інтрыгі з мэтай нашкодзіць каму-н. (разм.).

Рабіць п. пад каго-н.

|| прым. падко́пны, -ая, -ае.

прапаве́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто гаворыць пропаведзі.

2. перан., чаго. Распаўсюджвальнік якога-н. вучэння, поглядаў, ідэй і пад. (кніжн.).

|| ж. прапаве́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. прапаве́дніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

П. тон.

гусь, -і, мн. гу́сі, -е́й, ж.

Дзікая і свойская вадаплаўная птушка з доўгай шыяй.

Як з гусі вада (таксама перан.: нічога не дзейнічае).

|| памянш.-ласк. гу́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

|| прым. гусі́ны, -ая, -ае.

даню́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

1. Празмерна доўга і часта нюхаючы, дайсці да непрыемных вынікаў.

2. перан. Дазнацца, разведаць пра што-н. якім-н. непрыстойным спосабам.

Паліцыя данюхалася аб прыходзе партызанскага разведчыка.

|| незак. даню́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

дзі́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, дзід, ж.

1. Старадаўняя колючая зброя ў выглядзе доўгага дрэўка з вострым металічным наканечнікам; піка.

2. перан. Пра што-н. высокае, вастраверхае.

Далёка за полем узвышалася ў неба чорная дзіда касцёла.

до́ўбня, -і, мн. -і, -яў і даўбня́, -і́, мн. до́ўбні і (з ліч. 2, 3, 4) даўбні́, до́ўбняў, ж.

1. Прылада для ўбівання чаго-н., забою жывёлы і пад.

Замахнуцца доўбняй.

2. перан., пагард. Пра тупога, някемлівага чалавека.

цяце́ра, -ы, мн. -ы, -це́р, ж. (разм.).

1. Тое, што і цецярук.

2. перан. Пра някемлівага, няспрытнага чалавека (разм., неадабр.).

◊

Глухая цяцера (груб.) — абразлівы выраз, які ўжываецца ў адносінах да глухога чалавека.

Сонная цяцера — пра вялага, соннага чалавека.

чака́нны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для чаканкі (у 1 знач.).

Ч. станок.

2. Выраблены шляхам чаканкі (у 1 знач.); упрыгожаны чаканкай (у 2 знач.).

3. перан. Ясны, выразны, дакладны.

Ч. крок.

|| наз. чака́ннасць, -і, ж. (да 3 знач.).