Verbum

пераступі́ць¹, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак.

1. каго-што і цераз каго-што. Ступіўшы, перайсці што-н.

П. парог (цераз парог).

2. перан., што. Парушыць, перасягнуць мяжу чаго-н.

П. мяжу прыстойнасці.

П. закон.

|| незак. пераступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пла́ха, -і, ДМ пла́се, мн. -і, плах, ж.

1. Кавалак расколатага ўздоўж бервяна.

2. Калода, на якой даўней адсякалі галаву прыгаворанаму да пакарання смерцю, а таксама памост, на якім адбывалася пакаранне.

Класці галаву на плаху (таксама перан.).

по́сцілка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Лёгкая саматканая коўдра або прасціна, якую рассцілаюць на пасцель, якой засцілаюць ложак, або кавалак тканіны, якой накрываецца ці завешваецца што-н.

Ткаць посцілкі.

Завесіць ложак посцілкай.

Снежная п. (перан.).

све́тач, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыстасаванне для асвятлення хаты з дапамогай лучыны або смалістых корчыкаў; дзед² (уст.).

Запаліць с.

2. перан. Пра таго, хто нясе з сабой ісціну, асвету, свабоду, культуру, праўду.

Францыск Скарына — наш с.

се́кта, -ы, ДМ -кце, мн. -ы, сект і -аў, ж.

1. Рэлігійнае аб’яднанне, што адасобілася ад якога-н. веравучэння і супрацьстаіць яму.

С. духабораў.

2. перан. Наогул група асоб, якая замкнулася ў сваіх вузкіх, дробязных інтарэсах (неадабр.).

скалану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Задрыжаць, затрэсціся; страсянуцца, здрыгануцца.

Бярозка ад удару скаланулася.

2. Уздрыгнуць.

С. ад холаду.

3. перан. Моцна захвалявацца.

Сэрца маё скаланулася ад непрыемнай весткі.

|| незак. скалана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

скрыжа́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Дошка з напісаным на ёй свяшчэнным тэкстам.

2. перан., звычайна мн., -ей. Пра тое, што захоўвае, куды занесены памятныя даты, падзеі, імёны і пад.

Падзеі засведчаны на скрыжалях гісторыі.

смуга́, -і́, ДМ смузе́, ж.

1. Падобная на дым, лёгкая атмасферная пялёнка, дымка, туман.

Небасхіл заслаўся смугой.

Каля лесу слалася с.

2. перан. Тое, што перашкаджае ясна бачыць, затуманьвае.

С. засцілае вочы.

С. на твары (журботны настрой).

спаралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак., каго-што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Давесці да стану паралічу.

Ногі спаралізавала (безас.).

2. перан. Пазбавіць магчымасці дзейнічаць, аслабіць праяўленне чаго-н.

Страх спаралізаваў яе.

С. сілы ворага.

нагрэ́бціся, -грабу́ся, -грабе́шся, -грабе́цца; -грабёмся, -грабяце́ся, -грабу́цца; нагро́бся, -грэ́блася і -грабла́ся, -грэ́блася і -грабло́ся; -грабі́ся; зак. (разм.).

1. Многа нагрэбці, стаміцца, грабучы.

Н. за дзень.

2. перан. Прысвоіць, нахапаць чаго-н. чужога ў вялікай колькасці.

Н. чужога дабра.