пераку́с, ‑у,
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераку́с, ‑у,
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тот
1.
с того́ вре́мени з
тем вре́менем тым ча́сам;
по ту сто́рону па той бок;
в тот же день
он тепе́рь не тот ён цяпе́р не той;
2. / то
то бы́ло вчера́, а э́то сего́дня то́е было́ ўчо́ра, а гэ́та сёння;
то был мой това́рищ гэ́та быў мой тава́рыш;
то бы́ли взро́слые, а э́то де́ти там былі́ даро́слыя, а гэ́та дзе́ці;
то ве́тер шуме́л, а э́то во́лки во́ют тады́ ве́цер шуме́ў, а гэ́та ваўкі́ вы́юць;
3. а) в составе сложных союзов;
в то вре́мя как у той час як, тым ча́сам як;
с тех пор как з
по́сле того́ как пасля́
пе́ред тем как пе́рад тым як;
всле́дствие того́ что у вы́ніку
для того́ что́бы для
до того́ что да
с тем что́бы з тым каб;
несмотря́ на то что нягле́дзячы на то́е што; б) в составе словосочетаний, связывающих части высказывания;
вме́сте с тем ра́зам з тым;
пе́ред тем пе́рад тым;
к тому́ же апро́ч (апрача́)
кро́ме того́ апро́ч (апрача́)
сверх того́ звыш
со всем тем з усі́м тым;
при всём том пры ўсім тым;
ме́жду тем між тым;
тем са́мым тым са́мым;
◊
не без того́ не без
и без того́ і без
не то, чтоб… не то́е, каб…;
де́ло в том спра́ва ў тым;
тем лу́чше тым лепш;
тем бо́лее тым больш;
тем вре́менем тым ча́сам;
тем не ме́нее тым не менш;
как бы то ни́ было як бы там ні было́;
того́ и гляди́ так і глядзі́ (чака́й);
и тому́ подо́бное (сокращённо и т. п.) і да
тому́ наза́д таму́;
тому́ (бу́дет) три го́да, как… таму́ бу́дзе тры гады́, як…;
тот или ино́й (друго́й) той ці і́ншы;
на тот свет на той свет;
(да) и то сказа́ть ды і сапраўды́;
то да сё то́е ды сёе;
ни с того́ ни с сего́ без дай прычы́ны;
ни то ни сё ні то́е ні сёе, ні вы́плюнуць ні праглыну́ць;
нет того́, что́бы… няма́
Федо́т, да не тот той, ды не той; Са́ўка, ды не ў тых са́нках; та́я зязю́ля, ды не так куку́е.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
інтана́цыя, -і,
1. Рытміка-меладычны лад мовы, чаргаванне павышэнняў і паніжэнняў тону голасу пры вымаўленні.
2. Харакгар вымаўлення, які выражае пачуцці
3. Дакладнае па вышыні выкананне ўсіх музычных гукаў.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выкана́ўчы, -ая, -ае.
1. Які ажыццяўляе выкананне рашэнняў, пастаноў заканадаўчых органаў, практычна кіруе чым
2. Які мае адносіны да выканаўцы — да
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяльмо́, -а́,
1. Белаватая пляма на рагавой абалонцы вока.
2. толькі
Вылупіць бельмы (
(Як) бяльмо на воку (
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахвя́ра, -ы,
1. Прадмет або жывая істота, прынесеныя ў дар бажаству паводле абрадаў некаторых рэлігій.
2. Добраахвотная ўступка, адмаўленне на карысць каго-, чаго
3. Пра
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
піра́т, -а,
1. Марскі разбойнік.
2.
3. Пра ўгоншчыкаў самалётаў.
4.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадса́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны;
1. Пра многае — апдзяліўшы, пасадзіць на новае месца.
2. што. Пра многае — замест
3. каго. Пра многіх — прымусіць сесці асобна.
4. каго. Пра многіх — адняць ад маці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грэхападзе́нне, ‑я,
У біблейскім міфічным паданні — парушэнне першымі людзьмі, Адамам і Евай, запаветаў бога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агаласо́ўка, ‑і,
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)