фён, ‑у, м.
Цёплы і сухі вецер, які дзьме з гор у даліну. Падзьмуў фён, і ў небе з-за гор выплыў ускудлачаны акраек хмары — хутка пасоўваўся дождж. Быкаў.
[Ням. Föhn ад лац. favonius — цёплы заходні вецер.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́блівак ’яйцо з тонкай шкарлупінай’ (Шат., Мат. Гом., Інстр. I). Рус. о́бливок ’непалітая градка або яе частка; поле, якое абмінае дождж’. Да абліць. Гл. вылівак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трусца́ ‘густы сняжок’ (Сцяшк. Сл.). Да трусіць ‘сыпаць, церушыць’ (гл.). Паводле Астроўскага (ABSl, 27, 126), узыходзіць да прасл. *tręs‑/*trǫs‑, параўн. польск. trzęsionka ‘дробны дождж’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́мачыць сов., в разн. знач. вы́мочить;
дождж ~чыў зямлю́ — дождь вы́мочил зе́млю;
в. лён — вы́мочить лён;
в. селядзе́ц — вы́мочить селёдку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абло́жны
1. с.-х. за́лежный; перело́жный;
цалі́нныя і ~ныя зе́млі — цели́нные и за́лежные (перело́жные) зе́мли;
2.: а. дождж обложно́й дождь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мачы́ць несов., в разн. знач. мочи́ть;
дождж мо́чыць зямлю́ — дождь мо́чит зе́млю;
м. лён — мочи́ть лён;
м. я́блыкі — мочи́ть я́блоки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прымачы́ць сов.
1. (приложить что-л. влажное, мокрое к больному месту) примочи́ть;
2. подмочи́ть;
дождж ~чы́ў се́на — дождь подмочи́л се́но
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ці, злуч. і часц.
1. злуч. размеркавальны. Ужыв. для супастаўлення членаў сказа і сказаў, якія па сваім значэнні з’яўляюцца аднолькава магчымымі ці раўназначнымі, указваючы на выбар аднаго з іх.
Заўтра будзе дождж ці снег.
Хлопчыку гадкоў пяць ці шэсць.
2. злуч. размеркавальна-пералічальны. Аб’ядноўвае сказы і члены сказа пры пералічэнні.
Ці рана, ці позна, ці зусім не прыйдзе.
3. Уваходзіць у склад паўторнага пералічальна-размеркавальнага злучніка «ці то..., ці то».
4. злуч. далучальны. Ужыв. для далучэння членаў сказа і сказаў з заўвагамі дадатковага характару.
Рукі выціралі скарачом ці, як яго яшчэ называюць, трапкачом.
5. злуч. падпарадкавальны. Ужыв. пры даданых сказах з ускосным пытаннем.
Мы падумалі, ці не збіраецца на дождж.
6. часц. пыт. Узмацняе пытальны характар.
Ці зразумеюць яны нас?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́стаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць лёгкі шум, шоргат.
Шастае дождж па даху.
Ш. сенам.
2. Біць з шумам (разм.).
Ш. дубцом па нагах.
3. Хадзіць, снаваць туды-сюды з мэтай што-н. выгледзець, украсці і пад. (разм.).
Ш. па лесе.
Не трэба ш. дзе не след.
4. што. Рэзаць (разм.).
Ш. сала нажом.
|| наз. ша́станне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
оби́льный бага́ты, шчо́дры; (о растительности) бага́ты, густы́, пы́шны;
оби́льный урожа́й бага́ты ўраджа́й;
оби́льный дождь спо́рны (вялі́кі) дождж;
оби́льный обе́д бага́ты абе́д.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)