мерыдыя́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Уяўная лінія, якая праходзіць праз полюсы зямнога шара і перасякае экватар.

Геаграфічны м.

○

Нябесны мерыдыян — вялікі круг нябеснай сферы, які праходзіць праз зеніт і полюсы свету.

|| прым. мерыдыя́нны, -ая, -ае і мерыдыяна́льны, -ая, -ае.

Мерыдыянная плоскасць.

Мерыдыянальная лінія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пажа́рнік, ‑а, м.

Работнік пажарнай каманды. Вялікі натоўп людзей гудзеў наўкола пажару. У промнях заходзячага сонца паблісквалі каскі пажарнікаў. Мікуліч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́дніцкі, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на прыгодах, звязаны з прыгодамі. Прыгодніцкі раман. Прыгодніцкі жанр. □ [Прыборны] быў вялікі аматар усяго надзвычайнага, прыгодніцкага. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удо́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Атрыманы з аднаго ўдою. Удойная колькасць малака.

2. Які дае многа малака, вялікі ўдой. Удойныя каровы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арато́рыя, ‑і, ж.

Вялікі музычны твор для хору, салістаў-спевакоў і аркестра, напісаны на драматычны сюжэт і прызначаны для канцэртнага выканання.

[Іт. oratorio ад лац. oro — гавару, прашу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ваўкада́ў, ‑дава, м.

Вялікі паляўнічы сабака. Вялізны, з падпалінамі на баках, ваўкадаў, шырока выкідваючы лапы, з дыхавічным сапам імчаў угору. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сабачу́га, ‑і, м.

Разм.

1. Вялікі сабака. Хацелі павесіць ці атруціць, але сабачуга не даваўся. Сабаленка.

2. перан. Груб. Ілгун, манюка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ствалі́на, ‑ы, ж.

Разм. Вялікі і тоўсты ствол (у 1 знач.). Мільгануў на сухадрэвіне стракаты дзяцел, спрытна ўзбіраючыся па стваліне. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наба́т, -а і -у, М -ба́це, м.

1. -у. Сігнал трывогі з выпадку якога-н. бедства, які падаецца пры дапамозе звона.

2. -а. Вялікі вайсковы барабан у Старажытнай Русі.

◊

Біць у набат — выклікаць трывогу, звяртаць увагу грамадства на што-н.

|| прым. наба́тны, -ая, -ае.

Н. звон.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Бальшы́ ’вялікі’. Гл. бо́льшы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)