аж прост.
1. част. аж;
2. союз аж, ажно́;
со́лнце так печёт, аж глаза́м бо́льно со́нца так пячэ́, аж (ажно́) вача́м балю́ча.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пры́тны ’круты, стромкі, адхоністы’ (Варл., Сцяшк., Ласт., Мат. Гом.), ’хуткі, праворны’ (Нас., Бяльк.), ’упарты, непаслушны’ (Ласт.), сюды ж пры́тна ’хутка, жвава’ (Нас.), ’моцна, шчыльна; тэрмінова; старанна, уседліва; вельмі неабходна’ (Нас., Юрч., Сцяшк., Жд. 3, ЛА, 5), прытно́м ’непасрэдна, адзін за адным, запар’ (ТСБМ, Касп., Стан.; беласт., Бел.-польск. ізал.), ’вельмі часта’ (Янк. 1; ст.-дар., Жыв. НС), пры́тня ’строма, круча’, пры́цінь, пры́ціня ’тс’: у сам пры́цінь сонца (пра сонца ў зеніце) (Ласт.), прыці́н ’зеніт’ (Стан.). Відаць, утварэнне з ‑n‑ суфіксацыяй: *prytъnъ(jь) або *pritьnъ(jь), што да *prъtiti, гл. пры́ткі, пры́тыць. Магчымы ўплыў іншых асноў, параўн. рус. дыял. при́тмом ’раптоўна, хутка’, якое Люканен (Восточнослав., I, 119) узводзіць да прасл. *pritь‑mo ад *pri‑tęti (< *tęti ’рэзаць’, гл. цяць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праблі́сну́ць сов., прям., перен. проблесну́ть;
праз хма́ры ~ну́ла со́нца — сквозь ту́чи проблесну́ло со́лнце;
ра́дасць ~ну́ла ў вача́х — ра́дость проблесну́ла в глаза́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
валато́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.
Абл. Курган, у якім, паводле народных уяўленняў беларусаў, пахаваны легендарныя асілкі-волаты. На магілцы-валатоўцы Зарунеюць кветак руні. Зайдзе сонца, узыдзе сонца... Сні, таварыш, аб Камуне! Купала. Я часта прыпыняюся каля сталоў, Дзе разлажылі прадаўшчыцы зёлкі, Сабраныя з усіх лугоў, палёў, на скрыжаваннях і на валатоўках. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мездрава́ты, ‑ая, ‑ае.
Падобны на мяздру. Веснавое сонца даплаўляла рэшткі чорнага мездраватага снегу, які яшчэ сям-там ляжаў пад сценамі, пад платамі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найвышэ́йшы, ‑ая, ‑ае.
Самы высокі. Густа-пякучае чэрвеньскае сонца млела ў самым найвышэйшым пункце празрыста-глыбокага неба. Нікановіч.
•••
Найвышэйшая ступень параўнання гл. ступень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабурэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў бурым. Пабурэлая трава. Пабурэлыя стагі. □ Ласкавае, спакойнае святло абедзеннага сонца залаціла пабурэлыя вершаліны бяроз і клёнаў. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плуто́н, ‑а, м.
1. Спец. Агульная назва розных глыбінных вывергнутых парод.
2. (з вялікай літары). Назва самай далёкай ад Сонца планеты сонечнай сістэмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашвэ́ндацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Швэндацца некаторы час. Сонца яшчэ стаяла высока і можна было з гадзіну пашвэндацца па байдзінскіх нетрах. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
высо́ка,
1. Прысл. да высокі.
2. у знач. вык. Аб вялікай адлегласці ўверх. Сонца было ўжо высока, калі Віця выйшаў з хаты. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)